Microsoft Word Abdulloyev Anvar, Bitiruv malakaviy ishi doc

       IV  BOB.  MEHMONXONALARDA  XAVFSIZLIK  MASALASINING 

TASHKIL ETILISHI 

  

       4.1. O’zbek qonunchiligida turizm sohasiga oid xavfsizlik masalalari 

 

       O'zbekiston  Respublikasining  “Turizm  to'g'risida”gi  Qonunining  19  – 

moddasida  “Turistlar  xavfsizligini  ta’minlash  bo’yicha  chora-tadbirlar”  qismida 

turistik  sub’ektlarning  turistlar  faoliyati  xavfsizligini  ta’minlash  maqsadida 

ularning majburiyatlari quyidagicha belgilab qo’yilgan: 

-  turistlarning  safarda  xavf-xatardan  xoli  bo’lishlari  uchun  sharoitni,  safar, 

sayr,  ekskursiya  yo’llari,  musobaqalar  o’tkaziladigan  joylarning  obodligini 

ta’minlashlari; 

-  turistlarga  jarohatlanish  va  baxtsiz  xodisalardan  saqlanish  hamda  ularning 

oldini  olish  usullarini  o’rgatishlari,  birinchi  tibbiy  yordam  ko’rsatish 

yuzasidan  yo’l  –  yo’riq  berishlari,  shuningdek,  belgilangan  yo’nalishning 

xususiyati  va  turistlarning  hatti-harakatiga  bog’lik  bo’lgan  holda  yuzaga 

kelishi  mumkin  bo’lgan  xavf  manbalari  haqida  ularning  o’zini  xabardor 

qilishlari; 

-  turistlarning  sayohatlar,  safarlar,  musobaqalar,  boshqa  turistik  tadbirlarga 

tayyorgarligi ustidan nazoratni amalga oshirishlari; 

-  falokatga uchragan turistlarga tezkor yordam ko’rsatishlari; 

-  avtomobil, tog’ chang’i, velosiped, suv, mototsikl, piyoda safar, g’or turizmi 

va  turizmning  boshqa  maxsus  turlarini  tashkil  etish  va  o’tkazishda 

xavfsizlikning  alohida  talablarini  ishlab  chiqishlari  va  amalga  oshirishlari 

shart. 

       Turistik sayohatlarni turistlar harakatlanishining faol shakllaridan foydalangan 

holda  tashkil  etishga  ixtisoslashgan  turistik  faoliyat  sub’ektlari  turistlarning 

xavfsizligini ta’minlash, ekstremal vaziyatlarda ularga yordam ko’rsatish va ularni 

himoya  qilish  maqsadida  xizmat  ko’rsatishni  ko’zlab  qidiruv-qutqaruv  xizmatlari 

---

 

48 

bilan  shartnomalar  tuzadilar.  Qidiruv-qutqaruv  xizmatlari  qonun  hujjatlarida 

belgilangan tartibda tashkil etiladi. 

       Boshqa  tomondan  turistlar  xavfsizligining  boshqa  shakli  –  moddiy  zararni  

to’lash,  shuningdek,  ma’naviy  zararni  qoplash  tartibi  mavjud.  Turistik  firmalar 

tomonidan  shartnomaga  tegishli  tartibda  amal  qilinmaslik  oqibatida  ana  shunday 

holatlar  yuzaga  keladi  (14-modda).  Rossiya  tadqiqotchilarining  ma’lumotiga 

qaraganda, xorijiy turistlarni qabul qiluvchi barcha turfirmalarning 35%  ga  yaqini 

u yoki bu tarzda shartnoma shartlarini buzishadi. 42% ga yaqinroq turfirmalar esa 

rossiyaliklarni  xorijga  jo’natish  chog’ida  ham  hamisha  o’z  majburiyatlariga  to’liq 

amal  qilishavermaydi.  Shu  munosabat  bilan  shartnomani  bajarilish  muammosi 

xavfsizlik tomonidan ko’rib chiqishga mansub masala hisoblanadi. 

       Hozirgi  paytda  O'zbekiston  bo’yicha    turistik  marshrutlar  endigina  

sertifikatlanmoqda,  lekin  mehmonxonalar  sertifikatsiz  faoliyat  yurita  olmaydi. 

“Sherdor”  mehmonxonasi  ham, o’z navbatida, sertifikatga ega  va “O’zbekturizm” 

MKning  litsenziyasi  asosida  faoliyat  ko’rsatmoqda.  Bundan  kelib  chiqib, 

turistlarga  xavfsizlik  nuqtai  nazaridan    taklif  qilinayotgan  yo’llar  qanday  holatda 

ekanligini bilib olishlari kerakligi tavsiya etiladi. 

         Ma’lumki,  mehmonxona  –  bu  qulay  istiqomatgoh,  ma’muriy  va  ishlab 

chiqarish  kompleksi  bo’lib  hisoblanadi.  Yashovchilar  unda  dam  olishlari,  ko’ngil 

xushlashlari,  ishlashlari  va  biznes  uchun  barcha  sharoitlardan  foydalanishlari 

mumkin.  Tabiiyki,  bu  yerda  ham  alohida  xavfsizlik  tartib-qoidalari  amal  kiladi. 

Ekspertlar tomonidan bu borada qonun-qoidalar ishlab chiqilgan. 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

49