Shaharsozlikda bino va inshootlarni arxitekturaviy

(1 
rasm) 
Oshxonalarni jihozlash uchun, avvalo gaz, idish-tovoqlarni yuvish uchun 
rakovina, mahsulotlarni tayyorlaydigan stol, muzlatgich, idish - tovoqlar uchun va 
quruq oziq-ovqatlar uchun shkaflar joylashtirilishi kerak.
Mahlumki, ovqat tayyorlash uchun bekalarning juda ko‟p vaqti, kuchi ketadi. 
SHu vaqtni tejab-tergab sarf qilish uchun, albatta oshxonadagi mebel va jihozlarni 
to‟g‟ri joylashtirish kerak. Jihoz va mebellarni uch xil lashtirish tizimi mavjud: 
birtaraflama, ikkitaraflama va burchakli
.(1 rasm g)
Jihozlarni shunday 
joylashtirish kerakki, ularning hamma elementlari uy bekasiga yaqin va qulay 
joylashgan bo‟lishi, shu bilan birga tabiiy yorug‟likni to‟smasligi kerak. SHuning 
uchun jihozlarni deraza ro‟parasidagi devor yoniga joylashtirish kerak emas. 
Jihozlarni burchakli tarafga joylashtirish bu talabga ko‟proq javob beradi. 
Jihozlarni bir taraflama burchak bo‟ylab joylashtirish ancha noqulaydir. 
CHunki uy bekasi bu yerda ko‟proq harakat qilishiga to‟g‟ri keladi. Jihozlarni 
burchak bo‟ylab joylashtirishda ovqatlanadigan stolni qulay joylashtirish mumkin. 
 

---

1-rasm. 
Oshxona qismining jihozlanish qoidalari: b-oshxonadagi jihozlarning 
o‟lchamlmri; v-oshxonalarning turlari: 1-oshxona-taxmon; 2- ishchi oshxona; 3,4- 
oshxona-emakxonasi bilan; g-oshxonada jihozlarning joylashish sxemasi: 1-bir 
qatorli; 2-burchakli; 3-ikki qatorli: 4-p-shaklda (oshxona maydoni 9 m): d-
oshxonada eng kam o‟tish yo‟li o‟lchami.
 
Jihozlarning yana ham qulay joylashishi uchun oshxonada og‟ir bo‟lmagan 
idish-tovoqlar uchun devorga osma javonlar ishlatiladi.
 
Oshxonalarda tabiiy yoritish mehyoriga rioya qilish uchun deraza maydonini 

---

polga nisbatan maydoni 1/8 bo‟lakni tashkil etsa, undagi tabiiy yorug‟lik yaxshi 
hisoblanadi. Oshxonalar shimol, shimoliy-sharq, shimoliy-g‟arb tarafga qaratilsa 
yaxshi orientatsiya hisoblanadi. Oshxonalarni issiq tarafga qaratib loyihalashdan 
caqlanish kerak, chunki ularning o‟zi issiq chiqaradigan xona hisoblanadi. 
Oshxona pollari issiq materiallardan, yahni yog‟ochdan qilingan bo‟lib, usti 
linolum va boshqa yaxshi yuviladigan, yog‟ shimmaydigan materiallardan qilinsa 
maqsadga muvofiq bo‟ladi. 
O‟zbekiston sharoitida oshxonalar yozgi xonalar yahni ayvonlar bilan 
to‟g‟ridan-to‟g‟ri bog‟lanishi va alohida shamollatish yo‟liga ega bo‟lishi kerak. 
Bizda yashash xonalari bilan oshxonani to‟g‟ridan-to‟g‟ri bog‟lab bo‟lmaydi, 
chunki bizning milliy taomlar tayyorlash uchun, albatta paxta yog‟i yaxshilab 
qizdiriladi va bunda juda ko‟p tutun va hid paydo bo‟ladi. Bu tutun va hidlarni 
boshqa xonalarga kirishidan saqlash kerak. 
Qayta tiklash sharoitida 1 xonali xonadonlar uchun oshxonalar va oshxona- 
taxmonlarni 5 m.kv. qilib loyihalash mumkin. Oshxona maydoni, qoida tarzida 
8m
2
dan kam bo‟lmasligi kerak. Xonalarning soni oshib borgani sari oshxona 
maydoni ham ortib boradi va 10 metr kvadratga yetadi. Oshxonaning kengligi 
jihozlar bir tomonlama joylashtirilgan bo‟lsa 1.8 metrdan kam bo‟lmasligi kerak. 
Oshxona - yemakxonaning kengligi 2,4 metrdan va jihozlar ikki taraflama yoki 
burchakli qilib joylashtirilgan bo‟lsa, uning kengligi 2,5 metrdan kam bo‟lmasligi 
shart.
SHNK 2.08.01-05