"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti «iqtisodiyot» kafedrasi

Dastlabki qiymat
– asosiy fondlarning ishga tushirilishi paytidagi 
qiymatidir. 
U quyidagi formula orqali hisoblanadi: 
ì
T
î
ï
Ç
Ç
Ö
C



bunda: TS
0
– asbob uskuna (yoki qurilma; bino) qiymati (narxi) 
Z
t 
– asbob uskunalarni yetkazib keltirishga ketgan harajatlari
Z
m
- ekspluatatsiya (ishlatish) joyida qurilish, montaj va boshqa ishlarning 
qiymati 

---

Tiklanish qiymati
– asosiy fondlarning u yoki bu vaqtda tiklash uchun 
kerak bo‘lgan harajatlarni aks ettirgan qiymatidir. 
è
ï
òèêë
Ñ
Ñ
C


Bunda:
S
u
– ma’naviy jihatdan eskirishning qiymat ko‘rinishidagi ko‘rsatkichi. 
 Ma’naviy eskirish
ikki turdagi bo‘lishi mumkin: birinchisi – xuddi 
shunday konstruktsiyadagi (tuzilishdagi) mashina va asbob uskunalarni 
qaytadan ishlab chiqarish arzonlashgani natijasida, ikkinchisi esa - xuddi 
shunday mahsulot chiqaruvchi zamonaviyroq, yangiroq va takomillashgan 
asbob- uskunalarning yaratilishi bois eskirishdir. 
Birinchi turdagi ma’naviy eskirish quyidagi formula bo‘yicha 
hisoblanadi. 




t
ï
è
P
Ñ
C
100
/
1
`


Bunda:
P – ijtimoiy mehnat sarfining o‘rtacha yillik o‘sish sur’ati %; 
t – texnika ishlab-chiqarilgan paytdan uning tiklangan qiymatini 
aniqlash paytigacha bo‘lgan vaqt oralig‘i, yil. 
Ikkinchi turdagi ma’naviy eskirish quyidagi formula bo‘yicha 
aniqlanadi: 
Н
Н
СТ
СТ
н
п
ст
п
Н
Т
П
Т
П
C
С
C






.
.
bunda: 
ñò
ï
C
.
, 
í
ï
C
.
- ma’naviy eskirgan va yangi asbob-uskunalarning 
boshlang‘ich qiymati. 
ÑÒ
Ï
, 
Í
Ï
- ma’naviy eskirgan va yangi asbob uskunalarning yillik ishlab 
chiqarish unumdorligi. 
ÑÒ
Ò
, 
Í
Ò
- ma’naviy eskirgan va yangi asbob uskunalarni ishlatilish 
muddati.