"ishlab chiqarishda boshqaruv" fakulteti «iqtisodiyot» kafedrasi

2-masala.
Yirik mashinasozlik zavodi tsexining ishchilari soni 500 kishi. 
Mehnat unumdorligining ortishi 1,04% ni tashkil etdi. 
Topish kerak: 
mehnat unumdorligining ortishi natijasida qancha ishchi ozod bo‘ldi? 
3-masala
. Zavodning sanoat ishlab chiqarish hodimlarining maosh fondi 
har yilga 850 mln. so‘m miqdorida belgilangan. Amalda esa maosh fondi yiligi 925 
ml. so‘mni tashkil etdi. Tovar mahsulot ishlab chiqarish dasturi 107,9% ga 
bajarilgan. Rejali maosh fondini me’yorga solish ko‘rsatkichi – 0,6%. 
Topish kerak: 
Maosh jamg‘armasi bo‘yicha natija (tejalish yoki me’yordan ortiq harajat) 
qanday? 
4-masala
. Non mahsuloti ishlab chiqarish zavodida mehnat samaradorligi 
va unga haq to‘lash bo‘yicha quyidagicha ko‘rsatkichlar yuzaga kelgan: 
Ko‘rsatkichlar
Bazis 
yilning IV 
choragida 
Hisobot 
yilidagi 
choraklar natijalari 
1 
2 
3 
4 
Bir ishchiga o‘rtacha oylik ish 
haqi, ming so‘m 

Reja 

Amalda
30 
33 
34 
37 
36 

---

- 
33 
38 
39 
37 
Bir ishchining o‘rtacha oylik 
unumdorligi 

Reja 

Amalda 
3000 
- 
3210 
3150 
3335 
3380 
3486 
3300 
3420 
3480 
quyidagilarni aniqlash talab qilinadi: 
1.
Ishlab chiqarish samaradorligining ortishi va o‘rtacha maosh ortishi 
o‘rtasidagi me’yoriy nisbat qanday? 
2.
Mehnat unumdorligi va ish haqining reja bo‘yicha va amaldagi o‘sish 
sur’atlari qanday? 
Hisob-kitoblar natijalarini jadvalga to‘plang. 
5-masala. Mexanik tsexda 100 ta yarimavtomat agregatlar ishlayapti. TSex 
3 smenada, umumiy dam olish va bayram kunlariga rioya qilgan holda ishlaydi. 
Bir ishchi 4 ta agregatga xizmat ko‘rsatadi. Ish vaqtining nominal fondi (F
ivn
) – 
263 soat, amaldagisi (F
iva
) – 230 soat. 
quyidagilarni aniqlash talab qilinadi:
Agregatlarga to‘liq xizmat ko‘rsatish uchun qancha ishchi kerak bo‘ladi? 
6-masala. Korxona murakkab mahsulot ishlab chiqaradi. Uni tayyorlashda 
mehnat sig‘imi va ishchilarning tegishli toifalar (razryadlar) bo‘yicha soatlik 
stavkalari quyidagi jadvalda keltirilgan. 
Ko‘rsatkichlar
Toifalar 
1 
2 
3 
4 
5 
Mahsulot ishlab chiqarishda 
mehnat sarfi, norma-soat 
300 
600 
900 
400 
270 
O‘rtacha soat stavkasi, so‘m 
41,8 
45,5 
50,3 
55,7 
62,8 
Ish haqining soat fondigacha bo‘lgan tarif fondiga qo‘shimcha to‘lovlar – 
20%, Ish haqining kundalik oylik fondigacha soat fondiga qo‘shimcha to‘lovlar – 
3%, oylik (yillik) maosh fondigacha kundalik fondga qo‘shimcha to‘lovlar – 7%. 
quyidagilarni aniqlash talab qilinadi:
Korxonaning asosiy ishchilariga soatlik, kundalik va oylik maosh 
fondlarini hisoblab chiqaring. 

---