Mavzu : avtomobil yo‘llarining rejasi

20-rasm.
O`yib olingan qismning ko`ndalang qirqim shakli (profil) 
 
3. Yo‘l qatnov qismining harakat tezligiga bog‘liqligi. 
Harakat bo`lagining kengligi avtomobil va avtotirkamalarning chegara 
kengligi hamda harakat havfsizligi oraliq masofalari asosida hisoblanadi. Demak 
qatnov qismidagi harakat bo`lagi kengligi qo`zg`aluvchi tarkib kengliklaridan katta 
bo`ladi 
(21-rasm)
. Harakat bo`lagi kengligi quyidagi formula orqali aniqlanadi.
 
B=b+a/2+x+y, 
bu yerda 
b – avtomobil yukxonasi kengligi, m; 
a – g`ildiraklar orasidagi masofa, m; 
x – avtomobil chegarasidan qo`shni bo`lak orasidagi masofaning yarmi, m; 
y – tashqi g`ildirak o`rtasidan qatnov qismining chekkasigacha bo`lgan masofa, m. 
Agar bir necha harakat bo`laklar bo`lsa, ichki bo`laklarning kengligi 
quyidagicha aniqlanadi:
B=b+x
1
+x
2
, 
bunda: 
X
1
va X
2
kuzov bilan oraliq harakat bo`laklari orasidagi masofa, m. 
«X» va «U» masofalar qarama-qarshi harakat tezliklariga nisbatan quyidagi 
bog`lanishga ega: 
X=U=0,5+0,005*υ 
Harakat bir tomonlama bo`lganda: 
X
1
=X=0,35+0,005*υ 
bunda:
υ –
harakat tezligi, km/soat. 

---

21-rasm
. Harakat bo`lagi kenligini aniqlovchi shakl. 
Yo`l qatnov qismi bilan chegaralanuvchi harakat bo`lagining kengligi, 
tezlikni hisobga olganda, quyidagicha aniqlanadi: 
V=(b+a/2)+1+0,01* υ 
Harakat bo`lagining kengligi SNiP II-D.5-72 ga asosan 3,75 -3 metrgacha, 
bir bo`lakli V toifali yo`llar uchun esa 4,5 m.gacha qilib belgilangan. Ko`p yillik 
tajribalarga asosan katta yuk ko`taruvchi yuk avtomobillari, avtobuslar va yengil 
avtomobillar uchun 3,5 m.li harakat bo`laklari yetarli bo`lmay qoladi. Harakat 
bo`lagini kengaytirish katta mablag` talab etishini hisobga olib jadalligi katta 
bo`lmagan yo`llarda harakat tezligini kamaytirish amalda qo`llanilyapti.