Elektroakustika

4 bob. Elektromexanik tizimlar va elementlar 
4.1. Elektromexanik o‘zgartirish 
 
Eshittirish tovushlarini uzatish, ovoz eshittirish elektr kanali orqali 
amalga oshiriladi, ovoz eshittirish elektr kanalining boshida akustik 
energiyani elektr energiyaga o‘zgartiradigan 
o‘zgartirgich
–
mikrofon
chiqishida esa, elektr energiyani akustik energiyaga o‘zgartiradigan 
o‘zgartirgich - radiokarnay
o‘rnatilgan. Signallarni bir shakldan 
ikkinchi shaklga o‘zgartiradigan boshqa apparatlar turi ham mavjud. 
Masalan: grammofon plastinkasidagi yozuvni qayta eshittirganda 
adapter, ignaning mexanik tebranishini elektr kuchlanishga; quloq 
telefoni, quloq eshitish yo‘lakchasida telefonga berilgan tovush chastota 
tonini tovush bosimiga o‘zgartiradi. 
Signallarni bir turdan ikkinchi turga o‘zgaradigan apparatlar 
elektromexanik o‘zgartirgichlar
deb ataladi.
Agarda o‘zgartirgich, elektr energiyani mexanik yoki akustik 
energiyaga yoki akustik aylantirsa bu - 
o‘zgartirgich
-
dvigatel
. Agarda, 
o‘zgartirgich mexanik energiyani elektr energiyaga o‘zgartirsa, bunday 
o‘zgartirgich 
o‘zgartirgich 
-
 generator
deb ataladi. 
O‘zgartirgich-dvigatelga
radiokarnay
lar, 
o‘zgartirgich-
generatorga
mikrofon
lar misol bo‘la oladi. Elektroakustika fanining 
asosiy vazifasi tuzilishi va belgilanishi turlariga qarab tovush chastota 
tebranishlarini elektromexanik o‘zgartiruvchi asboblarni loyihalash va 
hisoblashdan iborat. 
O‘zgartirgichlarning umumiy nazariyasi to‘rt qutbliklar nazariyasiga 
asoslanadi. 
4.2. Chiziqli o‘zgartirgichlarning umumiy tenglamasi 
 
Akustik signallarni elektr signallarga va aksincha, elektr signallarni 
akustik signallarga o‘zgartirish eshittirish kanalining uzatish va qabul 
qilish tomonlarida amalga oshiriladi. Yuqorida aytilgandek, bunday 
o‘zgartirishlarni amalga oshiradigan apparatlar,