E. N. Lutfullayev, Z. N. Normurodov

Ishqoriy-yer metallarining karbonatlarini olish. 
Ish- 
. qoriy-yer m etallarining tegishli tuzlariga soda eritm asidan 
;q o ‘shib kalsiy, stronsiy va bariy karbonatlarni hosil qiling. 
H ajm li oq c h o ‘kma — k arbonatlarning hosil b o ‘lishini 
kuzating. Probirkalarni ch o ‘kmalari bilan birga asta-sekin 
qizdiring. C h o ‘km alarning k o'rinishi o ‘zgarishiga e ’tibor 
bering. H am m a probirkalarga suyultirilgan xlorid kislota 
eritm asidan q o ‘shing. Reaksiya tenglam alarini yozing.
Ishqoriy-yer metallarining sulfatlarini olish. 
Tegishli 
tu zlar eritm alariga suyultirilgan H 2S 0 4 yoki N a 2S 0 4 erit­
m alaridan quyib kalsiy sulfat, stronsiy sulfat va bariy 
su lfatni hosil qiling. O lingan c h o ‘km alarning rangini 
belgilang. Reaksiya tenglamalarini yozing. C ho ‘kmalarning 
h ar birini xlorid va nitrat kislotalardagi eruvchanligini 
sinab k o ‘ring. Tuzlarning eruvchanligini jadvaldan taq- 
qoslang.
73

---

Kalsiy, stronsiy va bariy tuzlarining alangani b o ‘yashi. 
P latina sim ini xlorid kislotada yuvib, gaz gorelkasi alan ­
gasida qizdirib tozalang. Tozalangan p latin a simini kal- 
siyning biro r tuzi eritm asiga botiring va uning rangsiz 
gaz gorelkasi alangasining pastki qismiga tuting. Alanganing 
qizg‘ish rangga bo'yalishini kuzating. Tajribani yuqori- 
dagidek o ‘tkazib, stronsiy tuzlari alangani och-qizil, bariy 
tuzlari esa sarg‘ish-yashil rangga b o ‘yashini kuzating va 
tegishli xulosa chiqaring.
A L Y U M I N I Y
A lyum iniyning kislorod bilan birikishi. 
A lyum iniy 
plastinkasini jilvir qog‘oz bilan tozalang. M etalining toza­
langan yuzasiga H g (N 0 3)2 yoki HgCl2 eritmasidan tomizing. 
T om chi tagidagi m etall yuzasi k o ‘kish rangga kirganda, 
tom chilarni silqib tashlang va h o ‘l yuzani paxta yoki flltr 
qog'ozi bilan asta artib, m etallni qog‘oz ustiga q o ‘ying. 
Bir ozd an keyin p o ‘rsildoq A120 3 hosil b o ‘lishini va 
plastinkaning isishini kuzating. Reaksiya tenglam alarini 
yozing, bunda alyum iniy simob bilan am algam a hosil 
qilishini hisobga oling.