Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Ишлаб чиқариш, Qm
Меҳнат ресурслари Lm
MPLm
PPF
L
L
Q
f
Qm
1
Qm
Lm
Lf
Qm = Qm(K, Lm)
Qf
Qf = Qf(T, Lf)
3
2
Lm
Lf
Расм 1.19. Иқтисодиѐтнинг ишлаб чиқариш 
имкониятлари эгри чизиғи
 
 
2.
Махсус ишлаб чиқариш омиллари моделида ички мувозанат 
Меҳнат ресурслари ҳар бир соҳада қай даражада ишлатилади? Ушбу 
саволга жавобни излаш учун меҳнат бозоридаги талаб ва таклифни кўриб 
чиқамиз. 
Иқтисодиѐтни ҳар бир секторида фойдани максималлаштиришни кўзда 
тутадиган тадбиркорлар меҳнат ресурсларга бўлган талабни бир кўшимча иш 
соати давомида ишлаб чиқарилган маҳсулотнинг қиймати ушбу кўшимча иш 
соатини ишлатиш ҳаражатларига тенг бўлган даражасигача олиб боришади. 
Масалан, қайта ишлаб чиқариш соҳасида қўшимча иш соатининг қиймати ушбу 

---

65 
соҳадаги меҳнатнинг меъѐрий маҳсулотини бир маҳсулот бирлиги нархига 
кўпайтмасига тенг бўлади: MPL
М
*P
М
. Агар w – иш ҳақи даражаси бўлса, иш 
берувчилар ишчиларни MPL
М
*P
М
=w 
бўлмагунча ишга олишади. 
Тенглама қайта ишлаб чиқариш соҳасидаги меҳнат ресурсларга бўлган 
талаб эгри чизиғини тасвирлайди. Агар иш ҳақи даражаси пасайса, бошқа 
шартлар тенг ҳолатда иш берувчилар кўпроқ ишчилар сонини иш билан 
таъминлашга интилишади.
Озиқ-овқат ишлаб чиқариш соҳадаги меҳнатга бўлган талабнинг эгри 
чизиғи куйидаги тенглама билан ифодаланади: 
MPL
F
*P
F
=w. 
Иш ҳақи даражаси икки соҳада бир ҳил бўлиши керак, чунки меҳнат 
ресурслари бир соҳадан иккинчи соҳага эркин кўча олишади, яъни, меҳнат 
мобил омил бўлгани учун, у иккала соҳадаги иш ҳақи тенглашмагунча, паст иш 
ҳақи даражали сектордан юқори иш ҳақи даражали секторга кўчиб ўтади (1.20 - 
расм).