Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Расм 1.10. Жаҳон нисбий таклифи талаби
RS
RD
Рм/Ро
(Q
м + Qм*)/(Qо + Qо*)
Рм/Ро
 
2. Ўсиб борувчи нисбий ҳаражатлар шароитида ташқи савдо 
Стандарт модели ўсиб борувчи нисбий ҳаражатлар шартидан келиб 
чиқади. 
Ўсиб борувчи нисбий ҳаражаталар
– иккинчи маҳсулотнинг кўшимча 
бирлигини ишлаб чиқариш учун биринчи маҳсулотнинг ўсиб борувчи 
миқдорини ишлаб чиқаришдан воз кечиш керак.
Иккита маҳсулот ишлаб чиқарадиган иккита мамлакатлар иқтисодиѐтини 
кўриб чиқамиз. 

---

45 
Мамлакатларнинг эҳтиѐжларини максимал қондириш ва максимал ишлаб 
чиқариш ҳажмлари ташқи савдо алоқалари ўрнатилишидан олдин 
мамлакатларда А ва А‘ нуқталарида бўлади (1.11 - расм). Биринчи мамлакатда 
ишлаб чиқариладиган биринчи товарнинг нисбий нархи ¼ га тенг, иккинчи 
мамлакатда ишлаб чиқариладиган биринчи товарнинг нисбий нархи 4 га тенг. 
Демак, биринчи мамлакат 1 маҳсулот бўйича нисбий афзалликка эга, иккинчи 
мамлакат эса 2 маҳсулот бўйича нисбий афзалликка эга. 
Расм 1.11. Таш
қи савдога киришишдан олдин мамлакатлардаги 
ишлаб чиқариш таркиби ва нархлар нисбати 
Биринчи мамлакат 1 - маҳсулотни ишлаб чиқаришга ихтисослашади ва 
уни ишлаб чиқаришни кўпайтиради, 2 маҳсулотни ишлаб чиқаришни 
камайтириб (ишлаб чиқариш А нуқтадан B нуқтага кўчади). 
Иккинчи мамлакат 2 - маҳсулотни ишлаб чиқаришга ихтисослашади ва 
уни ишлаб чиқаришни кўпайтириб, 1 маҳсулотни ишлаб чиқаришни 
камайтиради (ишлаб чиқариш А‘ нуқтасидан B‘ нуқтасига кўчади). Ушбу 
жараѐн мамлакатдаги нисбий нархлар тенглашгунгача давом этади (1.12- расм).
Биринчи товарнинг нисбий жаҳон нархи унинг мамлакатлардаги бўлган 
нисбий нархлари оралиғида бўлади.
• 
1-