Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
134 
6-MAVZU. DUNYO AHOLISINING YOSH – JINSIY TARKIBI. 
DEMOGRAFIK QARISH 
Reja: 
6.1. Aholining yosh tarkibi va yosh kontingentlari 
6.2. Aholining jinsiy tarkibi va uning shakllanishidagi omillar 
6.3. Aholining qarishi va uning demografik mezonlari 
 
6.1. Aholining yosh tarkibi va yosh kontingentlari 
 
Aholi tarkibi deganda aholining ma’lum ijtimoiy – iqtisodiy va demografik 
belgilari asosida taqsimlanishi tushuniladi. 
Aholi tarkibi asosan quyidagi belgilar asosida taqsimlanadi: 
1.  Biologik  xususiyatga  ega  bo‘lgan  belgilar:  (askriptiv)  jinsi,  yoshi,  irqi,  etnik 
guruhi; 
2.  Sosial  xususiyatga  ega  bo‘lgan  belgilar:  nikoh  statusi  (nikohda  turishi) 
savodliligi  va  ma’lumotlilik  darajasi),  kelib  chiqishi,  tili,  fuqaroligi, 
professional tayyorgarligi; 
3.  Iqtisodiy  xususiyatga  ega  bo‘lgan  belgilar:  kasbi,  bandligi,  bandlik  sohasi, 
daromad manbai; 
4.   Migratsion  xususiyatga  ega  bo‘lgan  belgilar:  tug‘ilgan  joyi,  mazkur  aholi 
maskanida necha yildan byeri yashab kelishi va h.k; 
5.  Demografik  (vitalniy)  belgilar:  tug‘ilish  va  o‘lim,  nikoh  va  ajralish,  nikohga 
kirish yoshi, homiladorliklar soni, farzandlar soni, o‘lim soni va h.k; 
6.  Oilaviy tarkibi bo‘yicha belgilar: oila yoki uy xo‘jaligi, oila turlari va h.k; 
Aholining  yosh  va  jinsiy  tarkibidagi  o‘zgarishlar  (demografik  tarkibi) 
birinchi  navbatda,  jamiyatning  demografik  holati  bilan  chambarchas  bog‘liq. 
Demografik  holat  esa  aholining  yoshi  va  jinsiy  tarkibi,  nikohga  kirishi  va 
nikohning bekor etilishi (ajralish), tug‘ilish, o‘lim va migratsiya kabi jarayonlarda 
ifodalanadi. 

---

 
135