Аҳоли сони ва такрор барпо бўлиши

Aholining  yosh  tarkibi  juda  qadimdan  shakllanib  kelgan  demografik 
holatning  natijasi  bo‘lib,  u  ayni  paytda  demografik  istiqbolning  zamini  hamdir. 
Aholining  yosh  tarkibi  esa,  asosan,  uning  tabiiy  ko‘payishiga  bog‘liq.  Tug‘ilish 
yuqori  bo‘lgan  holtlarda  aholi  tarkibida  bolalar  salmog‘i  yuqori  bo‘ladi  yoki, 
aksincha,  tug‘ilish  past,  aholining  o‘rtacha  umr  ko‘rish  muddati  nisbatan  uzoq 
bo‘lgan hollarda aholi tarkibida qariyalar salmog‘ining yuqori bo‘lishi kuzatiladi. 
Yosh – inson tug‘ilganidan hayotining ma’lum nuqtasigacha bo‘lgan davr. 
Biologik  va  kalendar  yoshlar  mavjud.  Hozirgi  davrda  aholining  yosh  strukturasi 
bo‘yicha  quyidagi  klassifikatsiyasi  byerilgan.  Aholining  yosh  tarkibi  ijtimoiy–
iqtisodiy  va  demografik  jarayonlarni  o‘rganish  maqsadida  aholining  yosh 
guruhlarga  bo‘linishidir.  Aholi  yosh  guruhlari  va  demografik  jarayonlar  o‘zaro 
uzviy bog‘liq holda shakllanadi.  
Aholi  tarkibida  yoshlar  (0  –  9,  10  –  19,  20  –  29  yoshida)  salmog‘ining 
yuqoriligi nikoh va tug‘ilish kabi demografik jarayonlarga ijobiy ta’sir etadi. Ayni 
paytda,  tug‘ilish  yuqori  bo‘lgan  hollarda  hududlarda  bolalar,  yoshlar  salmog‘i 
yuqori bo‘ladi. Tug‘ilish darajasi past bo‘lgan hollarda esa aholi tarkibida qariyalar 
(60 yosh va undan yuqori) salmog‘i yuqori va o‘lim hollari ko‘proq sodir bo‘ladi. 
Demografik  nuqtai  nazardan  yondashganda,  aholining  bugungi  yosh  tarkibi 
kechagi  aholi  takror  barpo  bo‘lishining  natijasi  va  kelajakdagi  demografik 
rivojlanishning asosi bo‘lib xizmat qiladi.