A yuldashev soliq va soliqqa

H u ihIh
yciliimliig iiiuiiiuloiligi (bonitcti) hisobga olingan holdagi jadval 
.li.iklnl.ii i и solig'ini si.ivkalan O '/brkiston Respublikasi Vazirlar M ahka- 
mani tom onidan hut yili yangidan tasdiqlanadi.
103

---

Kadastrli usulda shaharlar va shahar qo‘rqonlarida yer soligi stav- 
kalarini ishlab chiqishga ular xududini shahar ayrim tumanlari yerlari ham ­
da infratuzilmasini iqtisodiy baholash qiymati bo'yicha kompleks tarzda 
baholash asos qilib olingan.
M a’lumki, shahar hududining qimmati markazdan chekka joylarga 
qarab nafaqat hududning infratuzilma bilan ta ’minlashdagi tafovutlar, balki 
boshqa omillar ta ’siri tufayli ham kamayib boradi. Shu sababli, yer solig'i 
stavkalarini tabaqalashtirish uchun shahar va q 'o rq 'o n lar hududi zonalarga 
bo'linadi, bunda yerlami kompleks baholashning qiymati umum tom oni­
dan qabul qilingan, zonaning shahar hosil qiluvchilik rolini, transport bilan 
ta ’minlangani, muhitning jozibadorligi, ekologik holati, yer tebranishlari- 
ning bo'lish-bo'lmasligi, shahar ayrim tumanlarining funksional vazifalarini 
hisobga oladigan, yer uchastkalarining iste’mol qiymatiga ta ’sir ko'rsatadi- 
gan koeffitsintlami qo'llagan holda belgilanadi, yordamchi qishloq xo'jali- 
gini yuritish va yakka tartibda uy-joy qurish uchun yer uchastkalariga ega 
bo'lgan jismoniy shaxslarga stavkalar miqdori, ijtimoiy omillami e ’tiborga 
olgan holda, yuridik shaxslar uchun mo'ljallanganidan taxminan o 'n ba- 
ravar kam qilib belgilangan.
Qishloq xo'jaligida yerdan ishlab chiqarishning asosiy vositasi sifatida 
foydalaniladi, shuning uchun qishloq xo'jalik ahamiyatidagi yerlar uchun 
soliq stavkalari yer sifatidan, ya’ni tuproq xosildorligi va yer unum dor- 
ligidan kelib chiqib belgilangan.
Yer solig'i stavkalari, jahon amaliyotida qabul qilinganidek yer qiy­
m atidan kelib chiqib belgilangan. Respublikada yeming bozor qiymati 
shakllanmagani sababli, 1 gektar sug'oriladigan yerdan olinadigan deh- 
qonchilik yalpi mahsulotining o'rtacha qiymatidan kelib chiqib, uni shartli 
baholash amalga oshirildi. Jahon amaliyotida yer solig'i stavkalari turli 
mamlakatlarda turlicha belgilanadi, lekin o'rtacha yer qiymatining salkam 
5 
%
tashkil etadi. Respublika sharoiti uchun qishloq xo'jaligida shakllan- 
gan iqtisodiy holatni hisobga olib va uni rivojlantirishni rag'batlantirish 
maqsadida soliq stavkalari 3 
%
miqdorida qabul qilingan.
Soliq miqdorlarini yerlar sifati, tabiiy iqlim zonalari bo'yicha taba­
qalashtirish maqsadida sug'oriladigan yerlar uchun soliq stavkalari m a’- 
muriy tum anlar bo'yicha, ulam i tuproq ball-bonitetlari bo'yicha 10 da- 
rajaga bo'lgan holda belgilangan. Tuproq boniteti dehqonchilikning hozirgi 
darajasida qiyoslama tabiiy hosildorlikning shartli ko'rsatkichi hisoblanadi. 
Bonitetni aniqlashda tuproqning genetik kelib chiqishi, sug'orishning 
qancha muddat davom etayotgani, ekin eqilishi, agro-iqlimiy resurslar 
bilan ta ’minlangani, mexanik tarkibi, tuproqning xosil bulish genezisi, 
tuproq qoplamining suv o'tkaza olishi, sho'rlanganlik darajasi, eroziyaga 
uchraganligi, toshloqligi, zichligi hamda tuprokning boshqa tabiiy xossalari 
hisobga olinadi. Tuproq boniteti 100 balli tizim bo'yicha aniqlanadi.
Lalmi yerlar va yaylovlar zonalar yoki vertikal mintaqalarga bo'lingan, 
bu yerda yog'inlar bilan turlicha ta ’minlanganlik shakllanadiki, ulaming 
unumdorligi shu holatlar bilan bog'liqdir.
104

---

Qishloq joylarda joylashgan yer uchastkalarining joylashgan joyi bo'yi­
cha soliq miqdorlarini tabaqalashtirish maqsadida m a’muriy va sanoat 
markazlari atrofidagi stavkalarga 1,1 dan 1,3 ga qadar oshimvchi koeffi- 
tsientlar belgilangan.