Баҳтли оила 1 Кириш

Тўй тайёргарлиги
Тўйдан олдин эр-хотин ва оила учун керак бўладиган эҳтиёжлар учун имконият 
даражасида сарф-ҳаражат қилинади. Рўзғор учун зарур ашёларнинг олиниши янги 
45

---

келин-куёвларга осонлик туғдиради. Кийим-кечак, зебу-зийнат ва уй учун керакли ашё 
олишда исрофгарчилик, дабдабачилик қилмасдан оддий ҳолда ҳаракат қилиш ҳам 
диний, ҳам иқтисодий жиҳатдан зарурдир. Катта қарз эвазига қилинаётган сарф-
ҳаражатлар оиланинг ҳузур-ҳаловатини бошдан бузиб, оила саодатига чанг солмоқда. 
Зебу-зийнат ва буюмлар билан бахт таъминланмайди. Минглаб пулларга олинган келин 
сеплари, қизимни бахтли қилади деб ўйлайдиган ота-оналар, куёвга келинни қадрли 
қиладиган яхши тарбия ва эътиқод туйғуси эканлигини билишлари керак.
Бу ноёб буюмлар, қиммат газламалар, замонавий кийимлар эскиради, йиртилади, 
бузилади. Ҳатто бир кун келиб буларни сотишга мажбур бўлиб қолиш мумкин. ўша 
оғир дамларда, яъни инсон моддий инқирозга юз тутган пайтда дунёнинг ҳақиқий 
моҳиятини биладиган аёл ёрдамга шошилиб, эрига куч-қувват бўлади. Йўқчиликка 
чидайди. ўзи эрига юк бўлмаганидай, унинг дардига шерик бўлади.
Маҳр
Маҳр уйланаётган пайтда куёвнинг келинга берадиган совғасидир. Эркакни аёлга 
ҳурматининг, унга бўлган меҳрининг рамзидир. Баъзи жамиятларда қизлар талабгор 
чиқсин, деб мол-дунё йиғиб, турмушга чиқаётганда буни эрларига бермоқдалар. 
Исломият аёлга ҳурматни маҳр билан исботлаган.
Маҳр – аёлнинг ҳаққи, бадали эмас. Исломда инсон шундай қадрлики, дунёда уни 
сотиб оладиган ҳеч бир қиймат йўқ. Маҳр оила қуришнинг жиддий масъулият 
эканлигини кўрсатади. Жаноби Ҳақ аёлларнинг бу ҳаққини шундай билдиради:
"
Хотинларингизга маҳрларини ҳадя каби (яъни чин кўнгилдан, мамнунлик билан) 
берингиз
" (Нисо сураси, 4-оят).
Маҳр отанинг ёки онанинг эмас, келин бўлмишнинг ўз ҳаққидир. Унинг ота-онаси 
ёки қариндоши куёвдан ҳеч қандай маблағ талаб қила олмайди. Онадўлининг баъзи 
ерларида ёйилган ва қизни бир тур мол каби сотишга ўхшаб талаб этадиган пулнинг 
ислом ва инсониятга боғлиқ тарафи йўқ. Ҳамма қизининг тирикчилигини, 
эҳтиёжларини қондириш мажбуриятида бўлгани ҳолда, уни катта қилиш учун 
сарфлаган ҳаражатларини куёв тарафидан олиши мутлақо нотўғри. Никоҳда куёв 
томонидан бериладиган пул ва буюмлар фақат қизнинг ҳаққидир.
46

---

Маҳр турмуш қуришнинг шарти эмас, аксинча меҳру муҳаббат воситасидир. Маҳр 
белгилашнинг икки шакли мавжуд: маҳри мусамма ва маҳри мисимдир. Никоҳ 
шартномаси тузилаётган вақтда ўзаро келишилган ҳолда белгиланган маҳр маҳри 
мусамма (аниқ, белгиланган маҳр) дейилади.