6-mavzu. Iqtisodiy islohotlar, xususiy mulkchilikning shakllanishi

---

6-mavzu.
 
Iqtisodiy islohotlar, xususiy mulkchilikning shakllanishi. 
O`zbekistonda bozor munosabatlarining rivojlanishi. 
Reja: 
1. O’zbekiston Respublikasida bozor munosabatlarining shakllanishi, uning 
yo‘nalishlari, bosqichlari va хususiyatlari. 
2. Bozor munosabatlariga o’tishning huquqiy asoslarining yaratilishi.
3. Pul islohotlarining o’tkazilishi. Bozor infratuzilmasining shakllanishi.
4. Soliq tizimidagi islohotlar. 
Tayanch so’z va iboralar:
Bozor munosabatlariga o‘tish. Strategiya va 
yo‘nalishlar. “O’zbek modeli”. Iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish. Barqaror 
o‘sish sur’atlari. Ko‘p tarmoqli iqtisodiyot. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik. 
Fermer xo‘jaliklari. Qulay investitsiya muhiti. Avtomobilsozlik. Bank, moliya va 
soliq tizimi. Tashqi iqtisodiy faoliyat. Modernizatsiya jarayonlari. Xalq 
farovonligi. Ijtimoiy dasturlar. Dunyo jamoatchiligi e’tirofi. 
1. O’zbekiston Respublikasida bozor munosabatlarining shakllanishi, uning 
yo‘nalishlari, bosqichlari va хususiyatlari
. 
O‘zbek xalqining demokratik jamiyat qurishdan ko‘zlagan maqsadi, shu 
yurtda yashaydigan barcha insonlar uchun millati, tili va dinidan qat’i nazar, 
munosib hayot sharoiti yaratib berish, rivojlangan demokratik mamlakatlardagi 
kabi kafolatlangan yuqori va yangi sifatdagi turmush darajasi hamda erkinliklami 
ta’minlashdan iboratdir. Bunday strategik maqsadni amalga oshirishning iqtisodiy 
asosi ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyoti hisoblanadi. Qadimlan ajdodlamiz 
ishlab chiqargan mahsulotlarini, tabiiy boyliklarini dunyo bozorlariga chiqargani, 
mol almashganliklari bozor munosabatlari o‘zbek xalqi uchun yangilik emasligini 
ko‘rsatadi. O’zbekiston mustaqillikka erishgach, bozor munosabatlariga o‘tish 
uchun imkoniyatlar eshigi ochildi. Bozor munosabatlariga asoslangan demokratik 
jamiyat qurishning asosiy yo‘nalishlari O’zbekiston Prezidenti I. Karimov 
tomonidan ishlab chiqilib, dunyodagi rivojlangan mamlakatlaming yirik 
mutaxassislari, davlat arboblari tomonidan tan olindi. 
Mazkur taraqqiyot modelini ishlab chiqishda aynan Prezident tomonidan 
milliy davlatchilik asoslarini qayta tiklash va yangicha asosda shakllantirish, 
mamlakatni iqtisodiy jihatdan rivojlantirish, milliy qadriyatlar va g‘urur-iftixor 
tuyg‘usini yuksaltirish, jamiyatni tubdan yangilash, zamonaviy dunyoqarashga, 
yuksak ma’naviyatga ega shaxsni tarbiyalash kabi dolzarb masalalarga alohida 
e’tibor qaratildi. Buning natijasida faqat iqtisodiy sohani emas, balki davlat 
qurilishi, ijtimoiy va ma’naviy jabhalari qatori jamiyat hayotining barcha 
sohalarini qamrab olgani bilan jahondagi boshqa milliy modellardan farq qiladigan 
taraqqiyotning o‘zbek modeliga asos solindi. 

---

Islom Karimovning mustaqillikning dastlabki yillarda nashr etilgan asarlari 
va ma’ruzalaridayoq bozor iqtisodiyotiga o‘tishdan ko‘zlangan maqsadni aniq 
belgilab berdi. Xususan, 1992-yil 2-3-iyulda XII chaqiriq O’zbekiston 
Respublikasi Oliy Kengashining X sessiyasida qilgan nutqida Prezident “Bozor 
munosabatlariga o‘tish - ko‘r-ko‘rona maqsad emas, balki iqtisodni o‘nglash, 
jamiyatni yangilash yo‘li. Demokratik davlat qurmoqchi ekanmiz, eng avval, 
ijtimoiy adolat prinsiplariga sodiq bo‘lib qolishimiz kerak”... “Agar bozor yetim-
yesirlarning, qariyalar va kambag‘al-nochor odamlaming ko‘z yoshi evaziga 
quriladigan bo‘lsa, bunaqa bozoming uyi kuysin” degan edi. Prezident tomonidan 
ishlab chiqilgan “o‘zbek modeli” tamoyillarining asosiy mazmuni quyidagilardan 
iborat: 
– iqtisodning siyosatdan ustuvorligi, uning har qanday mafkuraviy 
tazyiqlardan xoli bo‘lishi va o‘ziga xos ichki qonunlarga muvofiq rivojlanmog‘i 
kerak; 
– davlat bosh islohotchi bo’lib, u islohotlaming ustuvor yo‘nalishlarini 
belgilab berishi va ularni izchillik bilan amalga oshirishi lozim; 
– bozor munosabatlariga o‘tishda qonun ustuvorligi, qabul qilingan 
Konstitutsiya va qonunlarga hamma amal qilishi shart; 
– bozor munosabatlarini joriy etish bilan bir vaqtda aholini himoya 
qilishning kuchli ijtimoiy siyosatini o‘tkazish; 
– bozor iqtisodiyotiga o‘tish hech qanday sakrashlarsiz, evolyutsion yo‘l 
bilan bosqichma-bosqich amalga oshirilishi zarur. 
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida o‘tmish madaniyati va qadriyatlarini 
tiklash, yetim-yesir, qariya va kambag‘al, kam ta’minlangan aholi qatlamlarini 
himoya qilish, qoilab-quvvatlash, kishilami ruhiy va ma’naviy jihatdan yuksaltirish 
kabi vazifalar bosh maqsad qilib qo‘yildi. Yurtboshining O’zbekiston Respublikasi 
Oliy Kengashi X sessiyasi (1992) da qilgan nutqida “Bozor iqtisodiyoti deb inson 
ma’naviyatini unutish gunoh bo‘ladi. Nuqul pul va foyda ketidan quvsak-da, ammo 
odamlarimiz ruhan qashshoq bo‘lib qolishsa - bunday jamiyatning hech kimga 
keragi yo‘q”', deb qayd etgan edi. 
Shu tariqa hayotga joriy etila boshlagan “0‘zbek modeli” mamlakatda 
jamiyat taraqqiyotining ustuvor yo'nalishlarini o‘zida aks ettirdi. Jamiyat 
taraqqiyotining ustuvor yo‘nalishlari quyidagilardan iborat qilib belgilandi: 
– iqtisodiy siyosatda dehqonchilik, umuman, qishloq xo‘jaligi yetakchi 
tarmoq hisoblanadi; 
– rubl amal qiladigan sharoitda iste’mol bozorini himoya etish, davlat 
mustaqilligining asosiy belgisi hisoblanadigan milliy valyutaga o‘tish; 

---

– bozor infrastrukturasini shakllantirish, avvalo, maishiy va boshqa turdagi 
xizmat ko‘rsatish hamda savdo sohasidan boshlanib, asta-sekin banklami, 
birjalami, auditorlik firmalari, sug‘urta kompaniyalarini qamrab olishi; 
– iqtisodni jonlantirish uchun korxonalarni xususiylashtirish ishiga jiddiy 
kirishish; 
– iqtisodni to‘g‘ri yo‘lga solishda ishlab chiqaruvchining iste’molchiga 
nisbatan zo‘ravonligini tugatish uchun monopolizmga qarshi choralar belgilash, 
erkin raqobatni vujudga keltirish uchun shart-sharoitlami yaratish. 
Bozor islohotlarini amalga oshirish dasturiga ko‘ra, ustuvor vazifalar 
bosqichma- bosqich hal qilinadi. 
Birinchi bosqichda totalitar tuzumdan hozirgi zamon bozor munosabatlariga 
o‘tish davridagi bir-biriga bog‘liq ikki vazifani bir vaqtda hal qilishga to‘g‘ri keldi: 
ma’muriy buyruqbozlik tizimining og‘ir oqibatlarini tugatib, iqtisodni 
barqarorlashtirish va bozor munosabatlarining negizini shakllantirish. Bu 
bosqichda iqtisodiy islohotning g‘oyat muhim yo‘nalishlari O’zbekiston Prezidenti 
tomonidan belgilab berildi. Bular quyidagilar: 
– o‘tish jarayonining huquqiy asoslarini shakllantirish, islohotlarning 
qonuniy- huquqiy bazasini mustahkamlash va rivojlantirish; 
– qishloq xo‘jaligida mulkchilikning yangi shakllarini vujudga keltirish; 
– ishlab chiqarishning pasayib borishiga barham berish. 
Iqtisodiy islohotlami huquqiy asoslovchi qonun-qoidalar yuridik tashkilotlar 
va yetuk olimlar tomonidan tayyorlandi va jahonning yirik mutaxassislari 
tomonidan quvvatlanib tan olindi. Dastlabki vaqtning o‘zida iqtisodiy 
munosabatlaming huquqiy negizini barpo etadigan 100 ga yaqin asosiy qonun 
hujjatlari qabul qilindi. Iqtisodiy islohot, tadbirkorlik va chet el investitsiyalari 
bo‘yicha esa Prezident huzurida maxsus idoralararo kengash tuzildi. 
Prezident Oliy Kengashning X sessiyasi (1992)da qilgan ma’ruzasida 
oldinda turgan vazifalarni amalga oshirish uchun davlatning xo‘jalik ishlariga 
aralashuvini kamaytirish lozimligi xususida “Yana takror aytaman: odamlarga, 
xo‘jaliklarga iqtisodiy erkinlik berish kerak. Iqtisodiy erkinlik diyorimizda tezroq 
qaror topsin”, - deb bozor munosabatlariga o‘tishdan ko’zlangan maqsadning 
mohiyatini ochib berdi. Ushbu nutqda iqtisodiy islohotlarning butun dasturida 
aytib o‘tilgan eng asosiy ustuvor vazifalar bilan bir qatorda quyidagi: 
– ta’lim va madaniyatni rivojlantirish hamda isloh qilish; 
– aqliy va ma’naviy salohiyatni mustahkamlash; 
– aholini ijtimoiy himoya qilish kabi ustuvor yo‘nalishlar ham aniq-ravshan 
ko‘rsatib berildi. 
I.A.Karimovning “O’zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish 
yo‘lida” nomli asarida O‘zbekistonda iqtisodiy islohotlami amalga oshirishning 

---

strategik maqsadlari, ustuvor vazifalari ishlab chiqilib, strategik maqsadlar 
mohiyati ochib berildi: 
1. Ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotini bosqichma-bosqich 
shakllantirish, qudratli va tinimsiz rivojlanib boradigan, milliy boylikning ortishini, 
kishilar hayoti va faoliyati uchun zarur shart-sharoitlami ta’minlaydigan iqtisodiy 
tizimni barpo etish. 
2. Ko‘p tarmoqli iqtisodiyotni yaratish, insonning mulkdan mahrum 
bo‘lishiga barham berish, tashabbuskorlik va uddaburonlikni butun choralar bilan 
rivojlantirish negizi bo‘lgan xususiy mulkning davlat tomonidan himoya qilinishini 
ta’minlash. 
3. Korxonalar va fuqarolarga keng iqtisodiy erkinliklar berish, ularning 
xo‘jalik faoliyatiga davlatning bevosita aralashuvidan voz kechish, iqtisodiyotni 
boshqarishning ma’muriy-buyruqbozlik usullarini bartaraf etish, iqtisodiy omillar 
va rag‘batlantirish vositalaridan keng foydalanish. 
4. Iqtisodiyotda moddiy, tabiiy va mehnat resurslaridan samarali 
foydalanishni 
ta’minlaydigan 
chuqur 
strukturaviy 
o‘zgarishlar 
qilish, 
raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqarish, jahon iqtisodiy tizimiga qo‘shilib 
borish. 
5. Odamlarning har biriga o‘z mehnatini sarflash sohasi va shakllarini 
mustaqil belgilash imkonini berish, kishilarda yangicha iqtisodiy fikrlashni 
shakllantirish, ularning dunyoqarashini 0‘zgartirish1 lozim edi. Shuningdek, 
mazkur asarda mamlakatning bozor islohotlarini amalga oshirish dasturi to‘g‘risida 
fikr yuritilib, dastur ustuvor vazifalami bosqichma-bosqich hal qilinishiga 
asoslanishini alohida qayd etib o‘tildi. 
Bozor iqtisodiyotiga o ‘tishdagi birinchi bosqichda ikki muhim vazifa: 
Ma’muriy-buyruqbozlik tizimining og‘ir oqibatlarini yengish, tanglikka 
barham berish, iqtisodiyotni barqarorlashtirish va respublikaning o‘ziga xos 
sharoitlari va xususiyatlarini hisobga olgan holda bozor munosabatlarining 
negizlarini shakllantirishni hal etishga to‘g‘ri keldi. Mamlakat taraqqiyot yo‘lining 
afzalliklari o‘zbek modelida har tomonlama o‘z aksini topgan quyidagi omillar: 
ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor munosabatlariga o‘tish borasida jahondagi rivojlangan 
mamlakatlarning O’zbekiston uchun maqbul bo‘lgan tomonlari, ilg‘or tajribalari, 
usul va vositalarining samarali yo‘llari belgilanib olingani; xalqning o‘ziga xos 
milliy mentaliteti, milliy urf-odatlari, an’ana va qadriyatlari, madaniy merosi to‘liq 
e’tiborga olingani;mamlakatda vujudga kelgan siyosiy-ijtimoiy, iqtisodiy shart-
sharoitlar, aholining turmush darajasi hisobga olingani islohotlami amalga 
oshirishda xalqning bunyodkorlik va yaratuvchanlik kuchiga tayanildi. 
Shuningdek, o‘zbek modelining amaldagi muvafaqqiyatini ta’minlashda xalqning 
vatanparvarlik va fidoiylik fazilatlariga ham muhim e’tibor qaratildi. 

---

Bozor munosabatlariga o‘tishning asosiy shartlaridan biri mulkni davlat 
tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishni amalga oshirish edi. Bu davlat 
monopoliyasi tugatilishiga, ma’muriy buyruqbozlik tizimining buzilishiga va bozor 
iqtisodiyotiga 
asos 
solinishiga, 
xususiy 
mulkdorlar 
keng 
qatlamining 
shakllanishiga va xorijiy sarmoyadan foydalanib, ishlab chiqarish samaradorligini 
oshirish orqali aholining turmush darajasi yaxshilanishiga xizmat qilar edi. 
Mulkni xususiylashtirish va ko‘p tarmoqli iqtisodni shakllantirish 0 ‘zbekistonda 
o‘ziga xos yo‘l bilan amalga oshirildi. Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va 
xususiylashtirishdan maqsad:
1) Davlat monopoliyasini tugatib, ma’muriy buyruqbozlik tizimiga barham 
berish va bozor iqtisodiyotiga asos solish;
2) Xususiy mulkdorlikning keng qatlamini shakllantirish; 
3) Xorijiy sarmoyadorlarga keng yo‘l ochish, ishlab chiqarish 
samaradorligini oshirish bilan birgalikda aholining turmush tarzini yuksaltirishdan 
iborat edi. 
Xususiylashtirishning birinchi bosqichida (1992-1993-yillar) “kichik 
xususiylashtirish” amalga oshirildi. Buning oqibatida asosan maishiy xizmat va 
savdo korxonalari, transport va qurilishning kichik korxonalari, davlat sanoat va 
mahsulotlami qayta ishlash korxonalarining mulk shaklini o‘zgartirdi. Bular 
mulkning ijara, jamoa va aksiyadorlik shakliga aylantirildi. Uy-joylar keng 
miqyosda xususiylashtirilib, aholining ayrim qismiga tekin, boshqa qismiga esa 
arzon narxda xususiy mulk etib berildi. Qishloq xo‘jaligida 770 kolxoz va davlat 
xo‘jaliklari xususiylashtirilib, jamoa va ijara xo‘jaliklariga aylantirildi. Lekin 
qishloqda bu jarayon sekin kechdi va qiyinchiliklami bartaraf etishga to‘g ‘ri keldi. 
Mamlakatda mulkdorlar sinfi kichik korxonalar va xususiy tadbirkorlikni keng 
rivojlantirish, pul mablag‘larini omonat kassalari yoki banklarga qo‘yish, 
qimmatbaho qog‘ozlarga aylantirish y o’li bilan shakllana boshladi. Mulkni davlat 
tasarrufidan chiqarish jarayonining birinchi bosqichidagi eng muhim xulosa 
mulkdorlar sinfining shakllana boshlagani, xususiylashtirish mexanizmining ishlab 
chiqilishi, iqtisodiy islohotlarga nisbatan odamlar ruhiyati va munosabatini 
o‘zgarishi bo’ldi. 
Davlat mulkini xususiylashtirishning ikkinchi bosqichi O’zbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1994-yil 21-yanvardagi “Iqtisodiy 
islohotlarni yanada chuqurlashtirish, xususiy mulk manfaatlarini himoya qilish va 
tadbirkorlikni rivojlantirishning chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori asosida olib 
borildi. Bu davrda ochiq shakldagi aksiyadorlik jamiyati qurish, korxonalar 
aksiyasini chiqarish, kim oshdi savdosi orqali davlat mulkini shaxslarga sotish, 
qimmatbaho qog‘ozlarni chiqarish va xususiylashtirishni yoppasiga olib borish 
uchun sharoit yaratish ishlari amalga oshirildi. 

---

1994-yil oxirigacha 54 000 korxona mulk shaklini o‘zgartirdi. Xususan, 34 
% xususiy, 48 % aksiyadorlik, 16 % jamoa, 1 % ijara xo‘jaligiga aylandi. Iqtisodiy 
islohotlarning borishi, uning muvaffaqiyatlari va muammolari respublika Oliy 
Majlisining IV sessiyasi (1995-yil dekabr)da va Vazirlar Mahkamasining majlisida 
(1996-yil fevral), Prezident I.A.Karimovning nutqlarida keng yoritildi. 
Shu bois, 1995-yil mamlakatning barcha sohalarini isloh qilishda tub burilish 
yili deb e’tirof etildi. Ikkinchi bosqichda Prezident I.A.Karimovning “O’zbekiston 
iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo’lida” (1995-yil) asarida qo‘yilgan 
masalalar, xususan, xususiylashtirish va raqobatchilik muhitini shakllantirish 
jarayonlarini chuqurlashtirish, makroiqtisodiy barqarorlikka erishish, milliy 
valyutani mustahkamlash, iqtisodiyot tarkibiy strukturasini tubdan o’zgartirish 
chora-tadbirlari amalga oshirildi. 2000-yilda xususiylashtirish davlat dasturi 
bo‘yicha ko‘zda tutilgan 167 obyekt o‘rniga 374 ta obyekt xususiylashtirildi. 
Ularning negizida 152 ta hissadorlik jamiyati, 103 ta xususiy korxona tashkil 
etildi. Shu yili davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishdan 14,3 milliard 
so‘m mablag‘ tushdi. Bu 1999-yilgi ko‘rsatkichdan 1,6 barobar ko‘pdir. 2000-
yilning boshlariga kelib 87,4 foiz mulk nodavlat, 12,6 foizi davlat mulki 
ko‘rinishida ish yuritmoqda edi. Respublikadagi jami 60 mingga yaqin korxonadan 
50,5 mingga yaqini xususiylashtirilgan korxonalar edi. Bugungi kunda erishilgan 
muvaffaqiyat va natijalarning bahosini anglab yetish, olib borilayotgan iqtisodiy 
siyosatning naqadar to‘g‘ri va asosli ekanini tushunish uchun mustaqil 
taraqqiyotning dastlabki pallasidagi ijtimoiy-iqtisodiy ahvolni yana bir bor esga 
olish o‘rinli bo‘lur edi. Bu haqda Prezident Islom Karimovning “O’zbekistonning 
16 yillik mustaqil taraqqiyot yo‘li” risolasida batafsil bayon qilingan. Bu kitobda, 
jumladan, o‘tgan asming 90-yillari boshida mamlakatda bor-yo‘g‘i o‘n-o‘n besh 
kunga yetadigan bug‘doy va un zaxirasi qolgan paytlar ham bo‘lib, yurt amalda 
ocharchilik ostonasiga kelib qolgani, iqtisodiyotning asosan xomashyo 
tayyorlashga yo‘naltirilib, bir yoqlama rivojlanish hisobidan mo‘rt va nochor holga 
tushib qolgani; hali yangi milliy valyuta joriy etilmagan sharoitda iqtisodiyotning 
fojiali ravishda inqirozga yuz tutishi va inflyatsiyaning keskin o‘sib ketishi; paxta 
yakkahokimligining ekologik va ijtimoiy vaziyatni jar yoqasiga olib kelib 
qo‘ygani; ommaviy ishsizlikning kuchayib, aholi turmush darajasining haddan 
tashqari pasayib ketgani kabi holatlar zudlik bilan iqtisodiy islohotlarni amalga 
oshirish hamda iqtisodiyotni tubdan o‘zgartirish zarurligini ko‘rsatgani bayon 
etilgan. Shu bois, jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy qiyofasini tubdan o‘zgartirishga 
qaratilgan tarkibiy islohotlar markaziga mamlakat aholisi farovonligini ta’minlash 
va eng awalo aholining oziq-ovqat mahsulotlariga bo‘lgan ehtiyojini qondirish 
masalasi asosiy vazifa qilib qo‘yildi. 

---

Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, 1990-yili O‘zbekistonga 454,8 ming tonna un, 
183,9 ming tonna kartoshka, 1401 ming tonna sut mahsulotlari va shu kabi hayotiy 
zarur tovarlarni qo‘shni respublikalardan olib kelishga majbur bo‘lingan. Bunday 
holat sobiq sovet davrida yuritilgan bir yoqlama iqtisodiy siyosatning natijasi edi. 
Ana shunday mahsulotlar evaziga O’zbekistonasosan paxta xomashyosini yetkazib 
berishi talab qilinar edi. Bunday siyosat, hech shubhasiz, mamlakat iqtisodiy 
xavfsizligi, uning mustaqilligiga juda katta tahdid solar, milliy manfaatlarga 
mutlaqo javob bermas edi. 
Bunday o‘ta qaltis vaziyatni bartaraf etish maqsadida mamlakat rahbari 
tomonidan aholini eng avvalo oziq-ovqat, xususan, un mahsulotlari bilan 
ta’minlash vazifasi qo‘yildi. Qishloq xo‘jaligida davom etib kelgan paxta 
yakkahokimligiga barham berilib, ekin maydonlarining katta qismi don 
mahsulotlariga ajratildi. Agar mustaqillikka erishilgan yillarda paxta maydonlari 
umumiy ekin maydonlarining 75 foizidan ko‘proq qismini tashkil etgan bo‘lsa, 
keyingi davrda paxta yakkahokimligini tugatish va qishloq xo‘jalik ekinlari 
tarkibini optimallashtirish chora-tadbirlari olib borilishi natijasida 2008-yilda paxta 
maydonlari deyarli 39,5 foizga qadar qisqartirildi. Natijada mamlakatda g‘alla 
importiga qaramlik barham topib, tez orada g‘alla mustaqilligiga erishildi. Agar 
1991 -yilda 4003 ming tonna miqdordagi don mahsulotini chetdan olib kelingan 
bo‘lsa, mustaqillikning dastlabki olti yili ichida bu ehtiyojni keskin ravishda 5,4 
barobar qisqartirishiga erishildi. Keyinchalik esa g‘allachilik sohasini jadal 
rivojlantirish hisobidan bu mahsulotga bo‘lgan ichki ehtiyojni to‘la qondirishga 
muvaffaq bo‘lindi. Shu tariqa mamlakatda g‘alla ishlab chiqarish hajmi 1990-
yildan 2012-yilgacha deyarli 3,5 baravardan ko‘proq o‘sdi. Mamlakatda 2000-
2011-yillarda g‘allachilik bilan birga qishloq xo‘jaligining boshqa tarmoqlarida 
ham tub sifat o‘zgarishlari yuz berdi. Jumladan, shu davrda don ishlab chiqarish 
hajmi 3929,4 ming tonnadan 7747,1 tonnaga yoki 197,1 foizga, sabzavotlar 2644,7 
ming tonnadan 6218,2 tonnaga yoki 253,1 foizga, poliz mahsulotlari 451,1 ming 
tonnadan 1246,8 ming tonnaga yoki 276,4 foizga, meva 790,9 ming tonnadan 
1696,4 ming tonnaga yoki 214,5 foizga, chorvachilik mahsulotlaridan go‘sht ishlab 
chiqarish 501,8 ming tonnadan 1461,4 tonnagayoki 291,2 foizga, sut 3632,5 ming 
tonnadan 6169,0 ming tonnaga yoki 169,8 foizga va tuxum 1254,4 million 
donadan 3058,8 million donaga yoki 243,8 foizga oshdi. Bu davrda mamlakatda 
oziq-ovqat mahsulotlari yetishtirish va tayyorlashdek g‘oyat muhim strategik 
vazifaning muvaffaqiyatli hal etilganini umumiy hajmi 706 million dollardan ortiq 
bo’lgan oziq-ovqat mahsulotlarining eksport qilingani ham isbotlab turibdi.