Семинар ва лабаратория машғулотларидан касб-ҳунар таълими, олий таълим психология фани ўқитувчиларига мўлжалланган услубий қЎлланма

 
Мотивация ва эмоция психологияси 
 
Мавзунинг асосий масалалари. 
I. 
1. Мотивация соҳаларининг умумий тузилиши. 
2. Мотив - эҳтиёжларни белгилаш натижаси. 
3. Фаолият психологиясида мотивация муаммолари. 
II 
1. Эмоционал жараёнлар характеристикаси 
2. Эмоционал ҳолатлар.
3. Инсоннинг юксак ҳислари. 
III 
1.Ирода психологияси. 
2. Ирода акти ва унинг тузилиши. 
3. Шахснинг иродавий хусусиятлари ва ирода сифатлари. 
4. Иродани тарбиялаш. 
Мавзу бўйича асосий психологик тушунчалар. 
 
АМБИВАЛЕНТЛИК ҲОЛАТИ- (лот. ҳар томонлама кучга эга). Кишида 
бир объектни ўзига нисбатан бир вақтнинг ўзида пайдо бўладиган бир-
бирига қарама-қарши эмоционал-иродавий холат (масалан, рашкда севги ва 
нафратнинг ифодаланиши). 
АПАТИЯ- (юнон. апатия инкор юкламаси, уаtos - ҳиссиёт). Шахснинг 
атрофидаги нарса ва ҳодисаларга, кишиларга нисбатан пассив ёки бефарқ 
муносабатидан иборат психо-патологик холати. 
АФФЕКТ- (лот. affectus - рухий хаяжон, эҳтирос, тез ва кучли пайдо 
бўлиб, шиддат билан ўгадиган қисқа муддатли аноционал ҳолат (кўрқинч, 
даҳшат, ғалаба ва бошқалар). Аффект холатида ички органлар фаолияти ўзга-
ради, кескин ифодали ҳаракатлар пайдо бўлади, кишииинг онг доираси 
торая-ди, хулкини назорат қилиш қобилияти йўқолади. 
АСТЕНИК ҲИСЛАР - кишининг фаолиятини, ғайрат шижоатини 
сусайтирадиган салбий ҳислар. Астеник ҳислар кўпинча киши 
умидсизланганда, руҳий тушкунликка учраган пайтларда рўй беради. 
БИЛИШГА 
ҚИЗИҚИШЛИК- 
билимга 
берилганлик, 
маълумотни 
оширишга ҳаваснинг зўр бўлиши, шахснинг воsеликдаги нарса ва ҳодиса-
ларни, уларнинг хусусиятларини билишга нисбатан фаол муносабатидан 
иборат бўлган умумий ижобий характер хислати. 
ДЕПРЕССИЯ- (лот. depressio) - тушкунлик, руҳий тушкунлик, маъ-
юслик, ҳасталик, ожизлик каби салбий кайфиятлардан ташкил топган психо- 

---

32 
потологик ҳолат, депрессия баъзи бир умумий ва психик касалликларга 
йўлиққанда, оғир турмуш шароитларида, омадсизлик, камситиш, яқин 
кишшшрдан жудо бўлиш ва бошқа ҳолларда рўй беради. Буидай ҳолатда 
киши кам ҳаракат, кам гап, кўпчиликка кўшилмайдиган бўлиб колади. 
Уйқкуси бузилади, уйқусида алаҳсирайди, баъзан ҳатто иштаҳаси ҳам 
йўқолади.