Узбекистон Республикаси Ташки Ишлар Вазирлиги

Spondesne mihi centum dare”,
деб савол
берган, қарздор эса, бунга жавобан: “
Spondeo”, 
деб айтган. Sponsio
шаклидаги стипуляция фақат Рим фуқаролари томонидан тузилган.
Классик даврда стипуляция «fide promittisne», «fide tua esse jubes»
мурожаати ва унга « fidepromitto» ва «fide mea esse jubeo» жавоблари 
тарзида тузилган. Бундай стипуляция, Рим фуқароларидан ташқари, Рим 
давлатининг хўжалик муносабатларида қатнаша оладиган бошқа фуқаролари
томонидан ҳам тузилиши мумкин бўлган. 
Ва ниҳоят, классик даврдан кейинги ҳуқуқ бўйича, император Лев
берилган саволга қайтариладиган жавобнинг тўғри келиши муҳимлиги 
тўғрисидаги талабни бекор қилди. Бу шартномани тузишда томонлар 
розилигини тасдиқлаш асосий белги саналди: consonantem intellectum ab
utraque parte desiderat, licet quibuscumque verbis espressus est.
б) Стипуляция муайян бир томонлама мажбурият ўрнатилиши лозим 
бўлган ҳолларда тузилган бўлиб, лекин айрим ҳолларда стипуляция икки 
томонлама мажбурият ўрнатилиши учун ҳам хизмат қилган. Шу тариқа, 
стипуляция иқтисодий шароит ва ҳуқуқий тартиботнинг барча талабларига 
жавоб берадиган шартномага айланди. 
в) Олинган престация мазмунига кўра, стипуляциялар stipulatio certae
creditae pecuniae, stipulatio certae rei ва stipulatio incertaeга бўлинган. 
Stipulatio certae creditae
pecuniae қарздор кредиторга маълум пул 
суммасини тўлаш мажбуриятини олган пайтда вужудга келган. Бунда
мажбурият сабаби аҳамиятга эга бўлмаган: бу олди-сотди шартномаси 
бўйича ашё қийматини тўлаш, қарз пулини тўлаш, аренда ҳақини тўлаш, 
содир этилган деликт учун зарарни қоплаш ёки бирон-бир бошқа мажбурият 
бўйича пул тўлаш шартномалари бўлган. 
Stipulatio certae rei
қарздор кредиторга бирон-бир ашё ёки in
genere ашёлар туркумини бериш мажбуриятини олган пайтда вужудга 
келган. Стипуляциянинг бу турида ҳам шартнома тури унчалик аҳамиятга 
эга бўлмаган: бу олди-сотди шартномаси бўйича ашёни бериш, қарз 
шартномаси бўйича ашё бериш ва хоказо. 

---

195