Suvoqchilik va pardozlash ishlari

5 .7 . M o z a ik a b o p buyum larni o ^ n a tis h
Turarjoy va ishlab chiqarish binolarini p ardozlashda deraza 
tokchalariga o ‘rnatiladigan plitalar, zinapoyalar va q o ‘y m a poylardan 
foydalaniladi. B unday b u y u m la r qurilish industriyasi korxonalarida 
tayyorlanadi. Ularni k o sh in k o r-m o z a ik a c h ila r oYnatadi.
Deraza tokchalariga о ‘rnati/adigan plita la r
d e ra z a n in g ichkari 
to m o n ig a o 'rn atila d i. Bu b u y u m la r dera z a o ‘m ig a d e raza bloki 
o ‘rnatilib, u devorga tuta shga n joylardagi tirqishlar berkitilgandan 
keyingina o ‘m atiladi.
Oldin bir-biridan bir xil m asofada 50 m m qalinlikdagi yog‘o c h
qoziqlar 2 q o ‘yiladi (45- rasm). D e ra za o ‘rn in in g ichki chetiga 
ikkita qoziq, o ‘rtasiga bitta yoki ikkita qoziq q o ‘yiladi, so‘ngra ulaming 
ustiga plita oYnatiladi.
Q o'yilgan plitaning balandligi tekshiriladi va agar lozim b o ‘lsa, 
qoziqlar surib chiqariladi yoki urib kirgiziladi. Bir qavat chegarasida 
o ‘rnatiladigan plitalarning usti bir s a th d a yotishiga e ’tibor berish 
kerak. Bo‘ylam a yo ‘nalishda esa x o n a ichiga to m o n 1 
%
og'dirib 
o ‘rnatiladi. Plitaning uchlari devorga bir xil uzunlikda kiritilishi 
kerak.
Plitani tekshirib b o ‘lgandan s o ‘ng uni olib, qoziqlar orasiga 
ulardan 2—3 m m b a la n d ro q qilib s e m e n t qorishm asi t o ‘ldiriladi. 
Qalinligi 2 m m d a n ortiq q o ris h m a qatlam iga m ayda shag‘allar 
tiqib m ustahkam ligi oshiriladi.
Shu tariqa tayyorlangan q o rish m a qatlam i ustiga haligi olib
103

---

4 5 -r a s m . D e ra z a to k c h a s i p lita s in i o 'r n a tis h va b a la n d lig in i to g 'rila s h :
/ — o 'rn a tilg a n va m a h k a m la n g a n p lita; 
2
— y o g 'o c h p o n a la r;
3
— q o rish m a q a tla m i; 
4
—d e v o rd a g i p lita o 'rn a tila d ig a n o ‘yiq.
q o ‘yilgan plita o ‘rnatiladi, ustiga yog‘o c h reyka q o ‘yiladi va bolg‘a 
bilan urib c h o ‘ktiriladi. Bir sutka o ‘tg andan s o 'n g plita tagidagi 
qoziqlar ehtiyotlik bilan sug‘urib olinadi va qoziq o ‘rniga qorishm a 
tiqiladi. S h u n d a n s o ‘ng plitala rn in g d e raza nishablari ichidagi 
toreslariga g ‘isht teriladi.
O 'rnatilgan plitalar boshqa qurilish ishlarini bajarayotganda 
ifloslanmasligi u c h u n ustiga tol yoki q o g ‘oz yopib q o ‘yiladi. Agar 
p l i t a l a r j i l o l a n m a g a n b o ' l s a , o b y e k t n i t o p s h i r i s h o l d i d a n
plitalarning sirti maxsus pasta bilan jilolanadi.
Z in a p o y a la rn i
( 4 6 - r a s m ) q iy a b a lk a la r ( k o s o u r la r ) ustiga 
o ‘rnatib zinalar quriladi. Bunday zinalarni yig'ish eng pastki su p a
bilan bir sathda yotadigan pastki friz zinapoya 
1
ni q o ‘yishdan 
boshlanadi. So‘ngra qator zinapoyalari 2 q o ‘yiladi. Eng oxirida ustki 
supa tekisligida yotgan ustki friz zinapoya 
3
qo'yiladi.
104

---