Suvoqchilik va pardozlash ishlari

2.2 Qorishma tarkibini tanlash*
B a ’z a n ish joyida q o rish m a tarkibini tanlashga t o lg ‘ri keladi. 
Q o r i s h m a ta r k ib in i ta n la s h z a r u r y o y ilu v c h a n lik — lo y ih a d a
k o ’rsatilgan m ustahkam likdagi qorishm a hosil qilish u c h u n qo rish ­
m an i tashkil qiluvchi m ateriallar orasidagi eng m aqbul nisbatni 
tanlash dem akdir. Misol tariqasida biror m urakkab q o rish m a ta rk i­
bini L. M. P o pov usulida hisoblashni k o ’rib chiqam iz.
B e r i l g a n :
R —
q o rish m a m arkasi, M P a ; P t — q o rish m a
a r a l a s h m a s i n i n g k o n u s in in g b o tis h i b o ‘y ic h a y o y ilu v c h a n lig i, 
sm; 
Rs —
s e m e n t m arkasi, M P a ; 
Qs, Q q
— s e m e n t va q o 's h ilm a
sarfi, k g / m 3; 
R [s
— s e m e n tn in g t o ‘k m a zichligi, 1100 k g / m 3, 
P o —
o h a k b o ’tqasi yoki loyning o ‘rtacha zichligi, k g / m 3
T o p i s h k e r a k : 1 m 3q u m g a sarflanadigan s e m e n t, o hak 
b o ’tqasi yoki loy va q o ‘shilm alar m iqdorini toping.
Y e с h i s h : 1 . 1 m 3 q u m u c h u n sarflanadigan s e m e n t sarfi
b u yerda: 
К —
o ‘zgarm as koeffitsiyent b o l i b , p o r tla n d s e m e n t 
q o ‘l l a n i l g a n d a A f= l, p u s s o l a n l i y o k i s h l a k - p o r t l a n d s e m e n t
q o ‘llanilganda ^ = 0 ,8 .
1 m 3 q u m u c h u n se m e n t sarfi
1 m 3 q u m u c h u n sarflanadigan o h a k b o ‘tqasi yoki loy hajm i
O h a k b o ‘tqasining o ‘rtacha zichligi P o=1400 k g / m 3, tarkibida
(
2
)
2. 1 m 3q u m u c h u n o hak b o ‘tqasi yoki loy m iqdori 
Qq
= 
VqPq 
f
(3)
Vq
= 0 , 1 7 ( 1 - 0 , 0 0 2
Qs ) m \
(4)
* Q o ris h m a ta rk ib i la b o ra to riy a d a a n iq la n a d i.
22

---

5 % gacha q u m i b o i g a n loyniki 1350 k g / m 3, 15 % gacha q u m i 
b o i g a n loyniki esa 1450 k g / m 3.
3. Berilgan yoyiluvchanlikdagi qorishma olish u c h u n 1 m 3qumga 
sarflanadigan suvning taxm iniy m iqdori
G
= 0 ,5 (Q S 
+ Q q x P q)
kg. 
(5)
4. M ura k k a b q o rish m an in g tarkibi (hajm b o ‘y icha ulushlarda)
= l H - ±
 
z6 x