2 O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi

 
Navlari:
 
O„zbekistonda suli suvli yerlarda don va ko„kat uchun ekiladi. 
«Vizantina-11» navi esa lalmikor yerlarda ekib kelingan. Hozirgi vaqtda sulining 4 
navi O„zbekistonda ekishga rayonlashtirilgan: «Toshkent-1» yarim kuzgi bo„lib, 
sug„oriladigan yerlarda oraliq ekin sifatida kuzda ekib kelinadi; «O„zbekskiy 

---

127 
shirokolistniy» O„zbekistonning suvli yerlarida bahorda va kuzda ekib kelinadi; 
«Do„stlik 85» yarim kuzgi bo„lib, Samarqand viloyatining suvli yerlarida oraliq 
ekin sifatida kuzda ekiladi; «Uspex» bu nav Samarqand, Surxondaryo va Toshkent 
viloyatlarining sug„oriladigan yerlarida kuzgi va bahor mavsumda ekiladi. 
 
 
Yetishtirish texnologiyasi
O„tmishdosh. 
Suli uchun eng yaxshi o„tmishdosh chopiqtalab ekinlar, 
ayniqsa, dukkakli don ekinlardan bo„shagan yerlardir. Sulini lavlagidan so„ng 
ekishga tavsiya etilmaydi, chunki nematod zararkunandasi zarar keltiradi. Sulini 
bir maydonda ikki yil ekish ham salbiy ta‟sir etib, hosildorligi keskin kamayib 
ketishiga olib keladi. Yerni ishlash boshoqli don ekinlari bilan bir xildir.
O„g„itlash. 
Suli organik va mineral o„g„itlarga, ayniqsa, azotga talabchan. 
Ilgaridan haydalib kelinadigan yer sharoitida suliga azot, fosfor, kaliy o„g„itlarini 
qo„llash samarali bo„lib, hosildorligi yuqori bo„ladi. Suliga organik va mineral 
o„g„itlarni qo„llash arpanikiga o„xshash bo„ladi. Doni va ko„k massasi 
hosildorligiga va uning sifatiga, ko„p jihatdan o„g„itni qo„llash muddati va miqdori 
ta‟sir etadi.
Sulini ekish uchun yerni ishlash, ekish muddati, miqdori va usuli hamda 
ekish chuqurligi, shuningdek parvarishlash va hosilni o„rib, yanchib olish 
arpanikiga o„xshash. Yashil massa uchun ekilganda esa doni sut pishish davrida 
o„rilganda mo„l va sifatli ozuqa olish mumkin.
Sulini bahorda erta muddatda ekish (fevral oxiri-martning boshlarida) 
O„zbekistonning suvli yerlari sharoitida mo„l hosil olishda muhim ahamiyatga ega 
bo„lsada, kuzgi muddatda ekilganga qaraganda (don va yashil massa hosildorligi 
past) hosili kam bo„ladi, shuningdek, kuzda ekilgan suliga nisbatan kech 
pishishiga, yerni takroriy ekinlarni ekish uchun kech bo„shashiga olib keladi. Bu 
o„z navbatda takroriy ekinlardan kam hosil olishga sabab bo„ladi.

---

128