International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30
432
bormasdan turib suvning qattiqligi, shoʻrligi va boshqa parametrlari orqali
qurilmalari axvolini aniqlash mumkin.
Mavjud har qanday simsiz ma’lumotlarni uzatish texnologiyalari diapazon,
tezlik va energiya samaradorligi kabi xususiyatlarga ega bo ʻlishi lozim. Bu borada
diapazon va energiya samaradorligi eng katta ahamiyatga ega.
Internet qurilmalari uchta asosiy prinspga asoslanadi. Birinchidan, har doim
mavjud boʻlgan aloqa infratuzilmasi, ikkinchidan,
har bir obyektning global
identifikatsiyasi va uchinchidan har bir obyektning unga ulangan shaxsiy tarmoq
yoki Internet orqali ma’lumotlarni yuborish va olish imkoniyati. [1]
Kam quvvat sarfi va qisqa masofaga ega tarmoqlar:
Kam quvvatli, qisqa masofali tarmoqlar uy, ofis va boshqa kichik muhitlar
uchun juda mos keladi. Ularning ishlashi uchun kichik batareyalar etarli. Qoida
tariqasida, bunday tarmoqlar ishlashda ancha tejamkor.
Bluetooth 5.0 - Interneti ilovalari uchun maxsus ishlab chiqilgan bo ʻlib, 2,4
gigagertsli chastotada 1 Mbit / s gacha tezlikda ishlaydi, lekin har biri 2 MGts dan
40 ta kanaldan foydalanadi va mahalliy joylashishni aniqlash tizimini tashkil qilish
imkonini beradi. Bluetooth 5.0 ma’lumotlarni tezlikda uzatish imkonini beradi
BLE-dagi
eng muhim narsa shundaki, aloqa qurilmalari sinxron ish rejimiga
oʻtishga qodir. [2]
ZigBee - Zigbee past darajada ishlaydi qurilmalarni uyqu rejimiga o ʻtkazish
orqali quvvatni kam sarflaydi. Final qurilmalar uyqu rejimidan faqat oldindan
belgilangan hodisada chiqadi, masalan, tugmani bosish,
taymerda ishlash va
hokazo. ZigBee texnologiyasining kamchiligi shundaki, u smartfonlar kabi
qurilmalarda tez-tez ishlatilmaydi.
NB-IoT litsenziyalangan GSM yoki LTE diapazonlarida ishlaydi va
ulanishni taʼminlaydi. Kam quvvat sarfi bilan uzoq masofalarda ishlashni
ta’minlaydi. NB-IoT himoyalanganligi sababli ma’lumotlarni uzatishni qo ʻllab-
quvvatlaydi, uzoq masofalarda ishlaydi va koʻplab qurilmalarni qoʻllab-
quvvatlaydi. [3]
5G aloqaning beshinchi avlodidir. 5G oʻz ichiga
yangi radio interfeysini
(NR) ishlab chiqish, mavjudlarini takomillashtirish ,radio LTE Advanced Pro va
yangi asosiy tarmoq arxitekturasini ishlab chiqishni oladi. 5G texnologiyasi
smartfon yoki planshet kabi qurilmalarda ishlaydi.
Ushbu qurilmalar inson
tanasidagi sensorlardan ma’lumot oladi va uni SSOPga yoʻnaltiradi. [4]
SigFox - bu SIGFOX frantsuz kompaniyasi tomonidan "Internet of Things"
ilovalari uchun maxsus ishlab chiqilgan texnologiya. Ushbu texnologiya ultra
yupqa tarmoqli (UNB) ikkilik fazali oʻtish tugmasi (BPSK) yordamida tayanch
stantsiyalardan foydalanadi va ma’lumotlarni kodlash uchun tashuvchi to ʻlqinning
fazasini oʻzgartiradi. Bu imkon beradi qabul qiluvchi tomonda shovqin darajasini
kamaytirish, shuning uchun, qilish qabul qiluvchi qurilmalar arzonroq. [5]
LoRaWAN - LoRa Alliance tomonidan ishlab chiqilgan. LoRaWAN 50
kbps 4 gacha tezlikda 20 km gacha ishlashi mumkin. LoRaWAN sogʻliqni saqlash
uchun juda mos keladi. Litsenziyalanmagan chastota diapazonlarida ishlaganda
aralashuv potentsial muammolarni keltirib chiqarishi mumkin. [5]
International scientific conference "INFORMATION TECHNOLOGIES, NETWORKS AND
TELECOMMUNICATIONS" ITN&T-2022 Urgench, 2022y April 29-30
433
Wi-Fi - IEEE 802.11 standartlariga asoslangan qurilmalarga ega simsiz LAN
texnologiyasi. Hozirda radiokanallar orqali raqamli ma’lumotlar
oqimini uzatish
uchun standartlarning butun oilasi ishlab chiqilmoqda. Wi-Fi signali past uzatish
quvvatida ham millar davomida uzatilishi mumkin, ammo oddiy Wi-Fi routerdan
uzoq masofaga Wi-Fi signalini qabul qilish uchun antenna kerak bo ʻladi. [6]
Xulosa
Turli xil tizimlar va yoʻnalishlarni rivojlantirish uchun IoTni joriy etishni
takomillashtirish xizmatlari taklif etiladi. Tezisda turli xil ma’lumotlarni uzatish
texnologiyalari koʻrib chiqildi, masalan, Bluetooth Low Energy, Zigbee, 5G,
SigFox, LoRaWAN va NB-IoT. Qisqa masofali aloqa uchun taqiladigan qurilmalar
uchun Bluetooth texnologiyasidan foydalanish tavsiya etiladi. Uzoq masofalarda
aloqa qilish uchun foydalanish uchun esa bir nechta variantlar mavjud.
Foydalanilgan manbalar
1.
“Internet
of
Things”
Abbos
Dilmurodjonov
https://community.uzbekcoders.uz/post/internet-of-things---tu--
6038826846ec804cc4365693
Murojaat vaqti: 11.04.2022 12:50
2.
Liu Y. H. et al. A 1.9 nJ/b 2.4 GHz Multistandard (Bluetooth Low
Energy/ZigBee/IEEE802. 15.6) Transceiver for Personal/Body-Area Networks
// Solid-State Circuits Conference Digest of Technical Papers (ISSCC). 2013.
pp. 446–447.
3.
NB-IoT
vs
LoRa
Technology.
URL:
https://docs.wixstatic.com/ugd/eccc1a_fb4ea35d44a5492b8c7c58c3b64cdc3d.p
df
11.04.2022 14:30
4.
Koucheryavy A., Makolkina M., Kirichek R. Tactile Internet. Ultra-Low
Latency Networks // Electrosvyaz’. 2016. No. 1. pp. 44–46.
5.
http://www.sut.ru/doci/nauka/review/20174
Murojaat vaqti: 12.04.2022 09:10
6.
https://ru.wikipedia.org/wiki/Wi-Fi
Murojaat vaqti: 12.04.2022 10:25
Do'stlaringiz bilan baham: 
