214
5.35-rasm. Elektrlashgan temir yo‘llar elektr ta’minoti prinsipial sxemasi:
1 -
tuman elektr stansiyasi; 2 - oshiruvchi
transformator nimstansiyasi; 3 - uch fazali elektr
uzatish liniyasi; 4 - tortuvchi nimstansiya; 5 - ta’minlovchi liniya; 6 -
so‘ruvchi(qaytuvchi) liniya; 7 - kontakt tarmog‘i; 8 - elektr lokomotiv; 9 – rels.
Ilmiy nuqtai nazardan T.e.t. “Elektrlashgan temir yo‘llar elektr
ta’minoti” nomli mustaqil fan sifatida shakllandi. Bu fan quyidagilarni
amalga oshirish uchun elektr hisob-kitoblarni bajarishni ko‘zda tutadi:
tortuvchi nimstansiyalar soni, quvvati va joylashish o‘rnini aniqlash, kontakt
osmasi simlari markasi va yuzasini tanlash, ularni (tortish tarmog‘i elekter
paarametrlarini yaxshilash maqsadida) tayanchlarda ratsional ravishda
osish; rejalashtirilgan rejim vca sharoitlarda harakatlanayotgan elektr harakat
tarkiblari tok qabul qilgichlaridagi kuchlanish optimal rejimlarini ta’minlash;
elektrlashgan t.y. o‘tkazish
qobiliyatini baholash; tortish va tashqi elektr
ta’minoti tarmoqlaridagi elektr energiyasi isroflarini kamaytirish va sifatini
oshirish; T.e.t. qurilmalarini yondosh inshootlarga xavfli va xalaqit ta’sirini
kamaytirish.
215
5.1-jadval
Tortish elektr ta’minoti tizimlari
EHT tok qabul
qilgichidagi nominal
kuchlanish, kV
Tok
chastotasi, Hz
Qo‘llanish sohalari
O‘zgarmas tok
0,55
-
Ko‘pchilik mamlaakatlar tramvay va
trolleybuslari
0,75
-
Bir qancha mamlakatlar metropolitenlari,
tramvay va trolleybuslari; Janubiy-sharqiy
Buyuk Britaniya magistral va shaharoldi t.y.
0,825
-
Rossiya, Ukraina, Belorussiya, O‘zbekiston,
Armeniya, Gruziya va b. mamlakatlar
metropolitenlari
1,2
-
Koreya shaharoldi t.y. liniyalari
1,5
-
Fransiya, Niderlandiya, AQSh,
Yaponiya,
Avstraliya magistral va shaharoldi t.y.;
Italiya, Ispaniya, Yaponiya metropolitenlari;
Gruziyadagi Borjomi-Bakuriana t.y. liniyasi
3,0
-
Rossiya, Ukraina, Gruziya, Ozarbayjon,
Baltika mamlakatlari, Italiya, Belgiya,
Ispaniya, Polsha, Xitoy, JAR, AQSh va b.
mamlakatlar magistral t.y.
O‘zgaruvchan tok
6,0 va 10,0
50
Rossiya sanoat t.y. transporti
15,0
16(2/3)
Germaniya, Shveytsariya, Avstriya,
Shvetsiya, Norvegiya magistral t.y.
25,0
50 yoki 60
Ko‘pgina mamlakatlar, shu jumladan
Rossiya, Ukraina, Belorussiya, O‘zbekiston,
Armeniya, Gruziya, Litva, Buyuk Britaniya,
Finlandiya, Fransiya, Daniya, Ispaniya,
Ruminiya, Vengriya, Bolgariya, Turkiya,
Yaponiya, Xitoy, Hindiston, Pokiston,
Koriya, Argentina, Avtraliya, JAR,
Yangi
Zelandiya magistral t.y.
50,0
50 yoki 60
AQSh, Kanada, JAR ko‘mir va foydali
qazilmalarni tashishga mo‘ljallangan
magistral t.y.
Do'stlaringiz bilan baham: