Toshkent moliya instituti “iqtisodiyot” fakulteti

---

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI 
“IQTISODIYOT” FAKULTETI 
 
 
 
 “IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH” 
FANIDAN 
 
1-ORALIQ NAZORAT UCHUN 
SAVOLLAR VA KEYS STADIYLAR 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Toshkent – 2022 

---

TALABALAR UCHUN METODIK KO‘RSATMA 
Muammo. Pul muomalasi, kredit va bank bo‘yicha berilagn nazariy 
ma’lumotlardan iborat vaziyat asosida, pul taklifining tovarlar talab va 
taklifiga ta’siri, kredit va bankning vazifalari va chora-tadbirlarini ishlab 
chiqing.
Keys vaziyatini yechish uchun talabalarga qo‘yiladigan vazifalar 

Pul muomalasi mohiyatini tushuntiring. 

Pulga bog‘liq talab va taklif muvozanati bo‘yicha misolni eching.

Pul taklifi elastikligi va uning tovar narhi iste’molchi daromadiga 
bog‘liqlishi bo‘yicha masalar echimini toping. 
 
Yechish ketma-ketligi 
1.
Pul muomalasi mohiyati tushuntiriladi; 
2.
Pul massasi formulasini aniqlash bo‘yicha formula keltiriladi; 
3.
Pul taklifi elastikligi sababli itse’molchi daromadi va narhning o‘zgarishi 
bilan talab o‘zgarishi bo‘yicha masala echiladi. 
 
Amaliy vaziyatni tahlil qilish uchun uslubiy ko‘rsatma 
Tahlil bosqichlari 
Tavsiya va maslahatlar 
1. Keys bilan tanishish
1. Berilgan vaziyat bilan tanishib chiqing. Vaziyatga ta’rif 
berishga harakat qiling.
2. Vaziyatni tahlili uchun axborot manbalari bilan ta’minganlikni 
aniqlang.
2.Vaziyatning tashhisi va 
tahlili 
1.Pul taklifining o‘zgarishi yuzaga kelgan xolatini oydinlashtiring. 
Vaziyatni muhim xususiyatlarini, miqdor va sifat tomonlarini 
belgilang. Ularga asosan kredit va banklarda haqiqatda bo‘lgan va 
bo‘lishi mumkin bo‘lgan xolatni aniqlang hamda ularni taqqoslang.
2.Vaziyatni tahlil qilish jarayonida muammo qanday darajada 
echilishini belgilang. Uni echimi bor bo‘lsa, asoslab bering. 
Qanday natijaga erishish mumkin? 
3.Muammoni echish jarayonida bo‘ladigan yoki bo‘lishi mumkin 
bo‘lgan murakkab xolatlarni ko‘rsating.
3.Muammoli vaziyatning 
echimi bo‘-yicha tahlil 
variant-larini tanlash va 
baho berish 
1.Vaziyatni echimini aniqlang. Olingan natijalar bo‘yicha ijobiy va 
salbiy tomonlarini ko‘rsating va izohlang. Optimal variantni 
tanlang.
 
1. Pulga bo‘lgan talab va taklif funksiyasi quyidagicha, 
Qd=2400-100p 
Qs=1000+250P 

---

a)
Muvozanat baho va sotuv hajmini aniqlang; 
A tovarning bahosi 3 doll. qilib beriladi. Ushbu qarorning oqibatini iqtisodiy 
jihatdan echimini baholang.
Tovarlarni zebu-ziynatga, birlamchi ehtiyojga va past sifatliligi bo‘yicha 
guruhlang. 
Narxlarning o‘rtacha darajasi bir yilda - 9%ni tashkil etdi, ishlab chiqarish 
hajmi - 6%, pul aylanmasi 4dan 3,5 aylanmaga qisqardi.
Vaziyatni baholash uchun talab. Yil boshiga pul aylanmasi – 10trln.so‘mni tashkil 
etganini hisobga olgan holda yil ohiriga nisbatan pul massasi hajmini aniqlang. 
Olingan natijani iqtisodiy jihatdan asoslang.