Biologiya 17 14-04-2022. indd

yuqori issiqlik sig‘imi

---

12
Biologiya 10
(o’z haroratining minimal o’zgartirgan holda issiqlikni qabul qilish xususiyati) vodorod 
bog‘larga bog‘liq bo‘ladi. Aynan, suvning yuqori issiqlik sig‘imiga ega bo‘lishi, hujayrani 
keskin o‘zgargan haroratdan himoya qiladi. Suv yuqori issiqlik o‘tkazuvchanlik xususiyat-
iga ham ega. Bu esa issiqlikning tana qismlari o‘rtasida 
bir xil taqsimlanishini ta’minlaydi. O‘simlik va hayvon-
lar suvning bug’lanishi orqali o’z tanasini sovutadi.
Suv deyarli siqilmaydi, buning natijasida turgor bo-
sim hosil bo’lib, hujayralar o‘z shakli va hajmini saqlab 
turadi hamda taranglikka ega bo‘ladi. Suvning bu xusu-
siyati uning hayvonlar organizmida gidroskelet funksi-
yasini bajarishida namoyon bo’ladi. Suv ko‘pchilik tirik 
organizmlar uchun 
yashash muhiti his-
oblanadi. Suv orga-
nizmda oziq mod-
dalarni, moddalar 
almashinuvi mahsu-
lotlarini transport 
qiladi. Suvda erigan mineral moddalar o‘simliklarning 
o‘tkazuvchi to‘qimalari orqali barcha organlariga yetka-
ziladi. Suv hujayrada muhim erituvchi hisoblanadi. Suv 
molekulalari qutbli bo‘lganligi uchun, unda qutbli birik-
malar yaxshi eriydi. Suvda yahshi eriydigan moddalarni 
gidro�il 
birikmalar deyiladi(rasm). 
Ularga osh tuzi, monosaxaridlar, disaxaridlar, odd-
iy spirtlar, aminokislotalar misol bo‘ladi. Suvda yomon 
eriydigan yoki umuman erimaydigan moddalarni 
gidrofob 
birikmalar deyiladi. Ularga 
polisaxaridlar
, kraxmal, glikogen, kletchatka), ATF,
lipidlar, ba’zi oqsillar, nuklein kislota-
lar kiradi. Suv o’simliklar atmosferaga chiqaradigan kislorod manbaidir. Suv fotosintez ja-
rayonida o’simliklar tomonidan organik moddalarni sintez qilish uchun vodorod manbai 
bo’lib xizmat qiladi.