Мавзу: “Teatr tarixi” kursiga kirish

Sahna san'ati.
Urush tugagach, Berlin nemis teatr hayotining markaziga 
aylanadi. 1945-yilning 7-sentabrida «Nemis teatri» Lessingning «Donishmand 
Natan» pyesasi bilan o'z pardasini ochadi. Natan rolini Maks Reynxard 
rejissorligida ko'p rollar ijro etgan Paul Vegener ijro etdi. «Nemis teatri» mumtoz 
namunalarga e'tibor qaratadi. «Hamlet» tragediyasi qo'yiladi. Rejissor Volfgang 
Langxoff (1901— 1966) rejissyorligida Gyotening «Faust», «Egmont», 

---

 
Shekspirning «Qirol Lir», «Har narsaning me'yori yaxshi» kabi asarlarini sahnaga 
qo'yadi. 
1983-yili «Nemis teatri» o'zining 100 yillik yubileyini nishonlaydi. Bu O. 
Brain, M. Reynaxrdt an'analarining yangi sharoitda rivojlanishini anglatardi. 
Chexoslovakiya teatri.
Karel Chapek (1890-1938) o'ziga xos izlanishlari 
bilan umumjahon dramaturgiyasiga katta hissa qo'shgan atoqli chex dramaturgidir. 
U murakkab izlanish yo'lini bosib o'tdi. «Qaroqchi» (1920) degan ilk pyesasida u 
har bir inson o'zi bir olam, uning qismati ijtimoiy jarayonga daxlsizdir, degan 
g'oyani olg'a surgan edi. 
K. Chapek, hokimiyat tepasiga fashistlar kelgach, 1934-yildan o'z asarlarida 
fashizmni fosh etishga kirishadi. 1937-yilda yozilgan «Oq o'lat», 1938-yilda 
yozilgan «Ona» pyesalari XX asrda inson va insoniyat boshiga tushgan ko'rgiliklar 
haqidagi iztirobli o'y va mulohazalarga to'la asarlar tarzida dunyoga keldi. 
Ayniqsa, Chapek ijodining cho'qqisi bo'lgan «Ona» pyesasi adib nomini 
jahonning eng ilg'or dramaturglari qatoriga olib chiqadi. Adib mazkur pyesada 
inson hayotining ma'no va mohiyati muammosini o'rtaga qo'ygan. Asarga jonsarak 
onaizor Dolores xonadonining hayoti asos qilib olingan.
K. Chapekning «Ona» pyesasi fashizm va vabosiga qarshi kurashga 
chorlovchi asar bo'lgani uchun ulkan ijtimoiy ma'no kasb etdi va dunyoning 
ko'plab teatrlarida, shu jumladan, o'zbek teatrida ham sahna yuzini ko'rdi. «Ona» 
asari K. Mirmuhamedov tarjimasida iste'dodli rejissor marhum Mahmud Tolipov 
tomonidan Samarqand teatrida sahnaga qo'yildi. Atoqli chex dramaturgining 
boshqa bir asari — «Oq o'lat» pyesasi esa M. Uyg'ur nomidagi San'at institutida 
Mahkam Muhamedov rejissorligida diplom spektakli sifatida sahnalashtirildi.