M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

B a ch a d o n n in g p a stg a tu sh ish i va tash q a rig a
chiqishi
B a c h a d o n n i n g c h a n o q o*qi b o ‘ylab pastg a surilishi lining 
pastga tushishi
d e b ataladi. B a c h a d o n n o r m a l h o la tid a n pastga 
s u r ils a - y u , ji n s iy y o r i q d a n ta s h q a r ig a c h i q m a s a , b a c h a d o n
pastga tu s h g a n
{descensus uteri)
d e b aytiladi. B a c h a d o n pastga 
j u d a s u r ilib , j i n s iy y o r i q d a n t a s h q a r i d a q o ls a ,
bachadon
ta s h q a r ig a c h iq q a n
{ p r o la p s u s u te r i);
j i n s i y y o r i q d a n
b a c h a d o n n i n g fa q a t b o ‘yni c h iq ib tu rsa , 
bachadon qism an
tashqariga chiqqan {prolapsus uteri part rial is),
b a c h a d o n jin siy
y o r iq d a n b u t u n l a y c h iq ib q o lg a n b o ‘Isa, b a c h a d o n ta sh q arig a 
t o l a c h i q q a n
{prolapsus uteri totalis)
deyiladi.
C h a n o q tu b in i hosil qiluvchi t o ‘q i m a l a r t u g ‘u r u q v a q tid a
yirtilsa yoki k o ‘p t u g ‘g a n x o tin la rn in g s h u n d a y t o ‘q im a la ri 
q a y ta c h o ‘zilaverib fu n k s io n a l k a m c h ilik la r kelib c h iq sa , q o rin
dev o ri, c h a n o q tub i va d ia fr a g m a m u sk u lla ri bir-b irig a b o g ‘liq 
h o l d a ish la sh i tu fayli q o r i n b o ‘s h lig ‘i a ’z o l a r i n in g o ‘z a r o
m u v o z a n a t i b u z i l i b , c h a n o q a ’z o l a r i n i n g s u r ilis h i u c h u n
sh a r o it v u ju d g a keladi.
O r a l i q y i r t i l g a n i d a n k e y in o ‘z v a q t i d a c h o k l a n m a g a n
boNsa, bu jin siy a ’z o la r n in g pastg a tu s h ish ig a va ta sh q a r ig a
c h iq ib q o lish ig a s a b a b boNadi.
Q i n n i n g o l d
d e v o r i s e k i n - a s t a
p a s t g a t u s h a r e k a n ,
b a c h a d o n n i n g q in d a g i q is m in i h a m o ‘zi bilan to r t a b o sh la y d i, 
s h u n g a k o ‘ra b a c h a d o n n i n g m a z k u r qism i o l d i n g a surilib 
q o l a d i .
B a c h a d o n b o ‘y n i n i n g o l d i n g a s u r ilis h i b a c h a d o n
vaziyatiga t a ’sir q ilm a s d a n q o lm a y d i. R ic h a g q o id a sig a m uvofiq 
b a c h a d o n o r q a g a o g ‘ad i va b a c h a d o n re tro v e rziyasi kelib 
c h iq a d i. 
B a c h a d o n b ila n birga, s e r b a r b o y la m la r h a m o ‘z 
vaz iyatini o ‘zg a rtad i. S h u tufayli v e n a la r qisilib, v e n o z q o n
yaxshi y u rish m a y d i. Y u q o rid a aytilg an larg a k o ‘ra, c h a n o q d a
q o n a y l a n i s h i n i n g b u z i l i s h i
n a t i j a s i d a b a c h a d o n b o ‘rtib , 
o g ‘irro q b o ‘lib q o la d i; o g ‘riq tu r a d i, o q c h il keladi, s h u n in g d e k ,
h a y z buziladi. S h u n d a n keyin b a c h a d o n re troverz iya h o la tid a n
re tro v e rz iy a -re tro fle k siy a h o la tig a o ‘tadi va b u n d a b a c h a d o n
h a m pastga t u s h a boshlaydi.
N i h o y a t, s o ‘nggi b o s q ic h d a (o r a liq n in g yirtilishi n a tijasida) 
o r q a g a q ay rilg a n b a c h a d o n ta s h q a r ig a c h iq ib q o ladi. B u n in g
obyektiv belgisi — pastga tu s h a y o tg a n b a c h a d o n q in o g ‘z id a n
82

---

t a sh q a rig a c h i q a boshlaydi. B a ’z a n b a c h a d o n b o ‘y n in in g faqat 
q indagi qism i (a yniqsa , k a m p ir la r d a ) ta sh q a r ig a c h iq a d i. Sababi 
qarilikdagi atrofiya tufayli m u s k u lla r d a n m a h r u m boNgan va 
p a s t g a t u s h a y o t g a n q in d c v o r la r i g a q o ‘s h i l ib t o r t i l a d i g a n
b a c h a d o n b o ‘yni q in o g 'z id a n ta sh q a rig a c h iq ib q o la d ig a n
d a r a ja d a u z u n a sig a c h o ‘ziladi.
Q in o r q a d e v o r in in g pastga tush ish i va t o ‘g'ri ich ak d e v o ­
rin in g ta sh q a rig a c h iq ib qolishi q in — t o ^ ' r i ich ak to \sig ‘ining 
q a y d a r a ja d a b u zilganiga va m u s k u lla rn in g q a n c h a c h o ‘zil- 
ganligiga b o g ‘liq.
Q i n n i n g o r q a d ev o rin i t o ‘g ‘ri ich ak bilan birlash tiru v ch i 
k le tc h a tk a y u m s h o q r o q ( z ic h la s h m a g a n ) b o i a d i , s h u n g a k o ‘ra 
t o ‘g ‘ri ich ak q in n in g ta sh q a r ig a c h iq a y o tg a n o r q a devoriga 
k a m d a n k a m e rg a sh a d i, lekin q i n n in g o r q a d evori a n c h a
pastga tu s h g a n b o l s a , t o bg ‘ri ic h a k n in g pastki b o l i m i qin 
d e v o r i b i l a n b irg a p a s tg a t u s h a d i
(rectocele).
B a c h a d o n
b o y la m la ri tufayli b a c h a d o n o ‘z vaziy a tid a tu rsa , tash q arig a 
c h i q q a n q in b a c h a d o n n i n g b o y la m la ri b o ‘s h a s h m a g u n c h a va 
b a c h a d o n ta n a s i p a stg a t u s h m a g u n c h a b a c h a d o n b o 'y n i n i
to rta v e ra d i.
Jin siy a 'z o l a r n i n g pastga tush ish i va ta sh q arig a chiqishi 
b iro n b o s q ic h d a t o 'x t a b qolishi h a m m u m k in .