Oliy o‘quv yurtlarining nomutaxassislik fakultetlari

Anov
va 
Nomozgohtepa
hududlarida aniqlangan. Bu yerdagi uy-joylar 
xom g‘ishtdan qurilgan. Moddiy topilmalar orasida mis qurollar tosh 
qurollarga nisbatan kamchilikni tashkil etadi. Shuningdek, bu 
makonlardan topilgan guldor sopol buyumlar kulolchilikning ham ancha 
rivojlanganligidan dalolat beradi. Sirti qora bo‘yoqda geometrik chiziqlar 
va hayvon yoki qush rasmlari bilan bezatilgan bu topilmalar mil.avv. IV 
ming yillikka oiddir. 

---

31 
O‘zbekiston hududlarida eneolit davri yodgorliklari hozircha yaxshi 
o‘rganilmagan. Mil. avv. IV-III ming yillik boshlarida Amudaryo va 
Zarafshon quyi oqimlarida Kaltaminor madaniyati tosh qurollari, sopol 
idishlari va uy-joylari keng tarqalgan. O‘rta Osiyoning shimoli-sharq 
dashtlarida va Orol dengizi sohillarida ovchilik, baliqchilik va ilk 
chorvachilik xo‘jaliklari rivojlanadi. Buxoro vohasidagi 
Lavlakon, 
Beshbuloq
makonlari va 
Zamonbobo 
qabristonining eng pastki 
qatlamlari eneolit davriga oiddir. Bu yodgorliklardan so‘nggi Kaltaminor 
topilmalariga o‘xshash sopol idishlar bo‘laklari va chaqmoqtosh bilan 
birga misdan yasalgan ignalar va munchoqlar topilgan. 
Yuqori Zarafshonning Panjikent shahridan 15 km g‘arbda 
joylashgan 
Sarazm
qishlog‘i xarobasi eneolit davri dehqonchilik 
qabilalarining O‘rta Osiyoni shimoli-sharqiga yoyilganidan dalolat berib, 
qadimgi dehqonchilik aholisining dehqonchilik chegaralarini ham 
ko‘rsatadi. 
Umumiy maydoni 90 gektar bo‘lgan Sarazm qishlog‘i xarobalari 
10ta tepalikda joylashib, 4ta davrga bo‘linadi. Ular topilmalarga qarab bir-
biridan farq qiladi. Dastlabki ikki davr eneolit, keyingi ikki davr esa 
bronza davriga oiddir. Sarazmdan uy-joy va ro‘zg‘or-xo‘jalik inshootlari 
qoldiqlari ochib o‘rganilgan. Bu yerlardan sopol idishlar, metalldan va 
toshdan ishlangan qurollar, (jumladan, tosh ketmonlar) zeb-ziynat 
buyumlari ko‘plab topilgan. 
Sarazm moddiy topilmalarida Janubiy Turkmaniston, Janubiy 
Afg‘oniston, Eron, Hindiston madaniyatlariga mansub buyumlar ham bor. 
Ular eneolit davri qabilalari o‘rtasidagi keng madaniy va iqtisodiy 
aloqalardan dalolat beradi.