Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

“XALQ TA’LIMI” ilmiy-metodik jurnali.
2016. № 3.
www.xtjurnali.zn.uz
hisoblanadi, shuningdek, bu mavzudagi aksariyat ma’lumotlar shu darslikning “О‘z
-
bek shevashunosligi fani va uning vazifalari” mavzusida yana takrorlanadi. qolaversa, 
undagi ma’lumotlar muallifning asosli bо‘lmagan shaxsiy qarashlari, ba’zan taxmin
-
lari bо‘lib
10
, ular fanda tо‘liq tan olinmagan. “О‘zbek adabiy tili va uning shevalarga 
munosabati” mavzusi ham faqat о‘zbek adabiy tili tarixiga bag‘ishlanib qolgan. Uning 
shevalarga munosabati masalasi e’tibordan chetda qolgan. Yuqorida tilga olingan til 
tarixiga oid materiallarni “О‘zbek tili tarixi” fanida yana takrorlashga tо‘g‘ri keladi. de
-
mak, о‘zbek tili tarixiga oid materiallarning bu fan mazmunida turishi maqsadga muvo
-
fiq emasligi ma’lum bо‘ladi.
2. darslikda asoslanilmagan fikr va texnologiyalardan foydalanilmadi. B.Tо‘ychi
-
boyev va B.Hasanov “О‘zbek dialektologiyasi” darsligi annotatsiyasida uni yaratishda 
yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanilganligi tо‘g‘risida fikr bayon qiladilar, le
-
kin keyingi о‘rinlarda bu “yangi pedagogik texnologiya”ning mohiyati ochib berilmay
-
di. Har bir mavzuda berilgan “identiv о‘quv maqsadlari”
11
kichik sarlavhasida berilgan 
fikrlar biz kutgan “yangi pedagogik texnologiya” deb tushunilgan bо‘lsa, uning mavzu 
rejasidan boshqa narsa emasligi kо‘rinib turibdi.
3. darslikda iyerarxik terminologik tizimga amal qilindi. О‘zbek dialektologiyasiga 
oid ishlarda 
sheva, dialekt, lahja
atamalari tez-tez uchraydi va ular fanning eng mar
-
kaziy tushunchalarini ifodalaydi. Afsuski, ilmiy adabiyotlarda ham, darsliklarda ham bu 
atamalardan foydalanishda kо‘pincha ehtiyotsizliklarga yо‘l qо‘yilgan. Ayniqsa, dars
-
liklarda birining о‘rnida ikkinchisining qо‘llanishi talabalar tomonidan bu atamalarning 
tushunilishini qiyinlashtirib yubormoqda, ayni zamonda atamaga qо‘yiladigan talablar
-
ning, ya’ni u yoki bu tushunchani aniq ifodalash talabining buzilishiga olib kelmoqda.
О‘zbek tilidagi darsliklarda 
sheva 
tushunchasining ifodasini berishda umumiylik 
mavjud, ya’ni uning о‘ziga xos fonetik, leksik va grammatik xususiyatlarga ega bо‘lishi 
hamda biror tilning kichik hududga oid qismi ekanligi e’tirof etiladi, lekin