|
Фалокатлар тиббиѐти асослари.
Фалокатлар тиббиѐти- тиббиѐтнинг шундай бўлимидирки, унда илмий билимлар
тизими ва амалий фаолият жамлангандир. Бунда асосий эътибор авариялар, фалокатлар,
фалокатларда аҳолини қутқариш, ҳаѐтини сақлаб қолиш, шикастланишларни олдини
олиш, фавқулотда ҳолат вазиятида қатнашганларнинг соғлиғини сақлаш ва тиклашга
йўналтирилган бўлади.
Заҳарловчи омиллар. Тиббий оқибатлар.
Термик иссиқлик. Куйиш, совуқ уриши, музлаш.
Физик барозарарланиш. Радиацион, вибрацион.
Механик (зарб тўлқини). Травмалар, жароҳатланишлар, контузиялар.
Кимѐвий куйиш. Ўткир ва кимѐвий заҳарланишлар.
Аэрогидродинамик. Травмалар, чўкиш, музлаш.
Жароҳатланган - бу инсонда фавқулотда вазиятда(ФВ) куч таъсири натижасида
соғлиқни бузилиши кузатилади.
Жабрланган - бу инсон, ФВ лар натижасида моддий, маънавий, руҳий зарар
кўрган инсон.
Жабрланувчига ѐрдам беришдан олдин, жароҳатловчи омилни таъсирини йўқотиш
керак.
Локал ва кенг масштабдаги фавқулотда ҳолатларда ФВлар учун биринчи
навбатдаги вазифа бу жабрланганларни қидириш муаммоси ҳисобланади.
Қулаган бинолар, йирик ѐнғинлар, сув тошқини, шамол қидирувни
қийинлаштиради.
Хонадонларда ѐнғин кузатилганда болалар шкафларга беркиниб, газлардан
заҳарланиб ҳалок бўлишади. Фавқулотда ҳолатларда жабрланганлар ҳаѐти қутқаришни
ташкил қилишга боғлиқ. Фавқулотда ҳолатларда жабрланганларни қутқарувчилар, ѐнғин
хавфсизлиги ходимлари қутқарадилар.
44
Шунингдек қуйидаги ташкилотлар: ФХ бошлиғи, тез тиббий ѐрдам, соғлиқни
сақлаш бошқарувининг маҳаллий органлари, республика органлари, маҳаллий санитар -
эпидемиологик хизмати, маҳаллий бошқарув органлари, ФВ вазирлиги.
Жабрланганларни аниқлашда мутахассислардан ташқари, махсус ўқитилган итлар
ва электрон асбоблар, геофонлар қўлланилади. Бу аппаратлар ҳаѐт учун зарур аъзолар
фаолиятини (товуш, юрак уриши, нафас олиши) масофадан аниқлайди. Геофонларни
турлари жуда кўп. ‖Касон‖ геофони товушни 4-8 метр масофадан аниқлайди. ―Трифон-
Секур‖ 14 метр радиусгача товушни аниқлайди, тош зарбини 150 метргача аниқлайди.
―Ореон‖ ўтказувчи тебранма кучайтиргичи билан жабрланувчи товушини 200 метр
масофадан аниқлаш мумкин.
Инфра қизил билак ѐрдамида кўрувчи термик камера жабрланганларни ҳушсиз
ҳолатда аниқлайди. Ҳозир жанг майдондаги жангчиларнинг фаолиятиларини (пульси, қон
босими, нафас сони) сунъий йўлдош тизими орқали аниқлаш синалмоқда.
Бу шошилинч ѐрдам кўрсатувчи махсус жиҳозлар – шошилинч оғриқсизлантирувчи
ва жароҳатланганларни жойлашган жойидан сигнал узатиш учун керак, бу эса қидирув
вақтини қисқартиради ва тиббий қутқарувчиларнинг ўлимини камайтиради.
Тиббий ходимни воқеа содир бўлган жойдаги тактикаси.
Ҳодиса жойидаги шифокор (тиббиѐт ходими) қутқарувчилар бошлигига ўз
ѐрдамини таклиф қилади ва қутқарув ишлари тиббий қисмининг бошлиғи
ҳисобланади.
Ҳодиса жойидаги тиббиѐт ходимининг мажбуриятлари.
Жабрланганларни йиғиш учун жой топиш (зарарловчи омил бўлмаслиги, лекин ўта
узоқ ҳам бўлмаслиги, кундузи соя, кечқурун ѐруғ бўлиши керак) ва қутқарув
ишлари бошлиғи орқали ҳамма йиғилган жабрланганларни тарқатиш.
Ходимлар ишларини ташкиллаштириш – барча мурожат қилган тиббиѐт ходимлари
биринчи бўлиб келган тиббиѐт ходимига бўйсунади.
Бошлиқ ҳар бир ходимни мутахассислигига қараб гуруҳларга бўлади, фожеа
масштабини баҳолайди (жабрланганларни сонини аниқлаш учун), ўчоқда қандай
жиҳоз ва воситалар кераклигини аниқлайди, телефон ѐки рация орқали бу
маълумотларни тез ѐрдамга етказиш.
Тез ѐрдам воситаларини йиғиш ва етказишни ташкиллаштириш (бинтлар, совуқ
сув, дорилар).
Тиббий саралашни ташкиллаштириш.
Тез ѐрдам бошлиғи шифокорини мажбуриятляри:
Беморлар ва жабрланганларни тиббий саралашни давом эттириш.
45
Тез ѐрдам бригадаси кучи билан жабрланганларни эвакуацияси, автотранспортда
кеч келганларни ва ўзи келган енгил жароҳатланганларни эвакуациясини
ташкиллаштириш (1-гуруҳ жабрланганлар 1та тиббий ходим кузатувида).
тез ѐрдам станциясига жорий маълумотларни етказиш.
Бошлиқ вазифалари етиб келган қутқарув хизмати бригадасининг тиббий
бошлиғига топширилади.
3. 03, 02, 01 телефонлари орқали маҳаллий бошқармаларни, 05 қуткарув хизмати ва ФХ
бошқармасини хабардор қилиш.
Жабрланганлар миқдори кўп бўлса, тиббий саралаш ўтказилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
