Шошилинч педиатрия экстремал тиббиёт асослари билан

Декомпенсацияланган шок
. Шокнинг бу босқичи болаларда узоқ давом этмайди ва 
тўқима перфузиясини таъминлаб турган компенсатор имкониятлар тамом бўлиши билан 
тушунтирилади.Ўз вақтида ѐрдам кўрсатмаслик оқибатида нафас ва қон айланиши 
фаолияти тўхташи кузатилиши мумкин. Бу босқичнинг асосий белгиси- ҳуш даражасининг 
оғир бузилиши ва артериал қон босимнинг пасайиши ҳисобланади. Белгиларни аниқлаш 
қийинчилик туғдирмасада(гипотензия, ҳуш даражасининг бузилиши, билак ва елка 
артериясида пульс аниқланмаслиги, цианоз), қисқа вақт ичида қайтмас шок босқичи 
бошланади. 
Қайтмас шок
- бу органлар етишмовчилиги ҳолатининг ҳаѐт фаолиятини бутунлай 
тўхташига ўтиши билан кечадиган ҳолат. Бу даврда шок белгилари аксарият ҳолларда 
яширин кечади ва шунинг учун доимий мониторинг ўтказишни талаб этади(ҳуш даражаси,
нафас сони, тери синамалари, дистал ва проксимал пульс, капилляр синама, шиллиқ 
қаватлар ҳолати, йиғлаганда кўз ѐши бор-йўқлиги). Компенсатор имкониятлар 
тугаганидан кейин болаларда тезда қон айланиши ва нафас тўхташининг ривожланиши
талваса, қусиш ва ичак парези билан бирга кечади. 
 
 
 
 
 
 
Шок асосий белгилари
:

Нафас тезлашиши

Тери рангпар, ѐпишқоқ, нам 
ва муздек

Периферияда пульс суст ѐки 
аниқланмайди 

Микроциркуляциянинг 
тикланиш вақти жуда 
секинлашган. 

---

57 

Диурез камайиши. Ота-онасидан ишлатилган тагликлар сонини сўраш ва 
тагликларни тортиб кўриш орқали ўлчанади. 

Ҳуш бузилиш даражаси

Йиғлаганда кўз ѐшининг бўлмаслиги. 
 
Даврлари буйича шокнинг белгилари : 
Компенсацияланган шок (эрта): 
-
Қўзғалувчанлик, йиғлаш 
Тахипноэ, суст периферик пульс, капилляр синама узайиши, артериал босим меъѐрий
кўрсаткичларда 
Декомпенсацияланган шок (кечки): 
-
Ҳуш даражасини бузилиши, мушаклар гипотонияси, визуал алоқани йўқлиги 
-
Оғир тахипноэ ва ноадекват нафас 
-
Периферияда пульс бўлмаслиги, марказий артерияда пульс сустлиги 
Артериал босим пасайиши 
-
Тери ранги доғли ѐки цианотик бўлиши 
Қайтмас шок (совуқ): 
-
Ҳолсизлик, ҳушни хиралашиши, ѐки бутунлай йўқолиши (ҳушсиз) 
-
Нафас етишмовчилиги, тахипноэдан брадипноэгача бўлиши мумкин. 
-
Марказий артерияларда пульснинг кескин пасайиши ѐки бутунлай йўқолиши,
терининг қўлранг ѐки доғли бўлиши, юрак фаолияти тўхташи кузатилади.