Шошилинч педиатрия экстремал тиббиёт асослари билан

 
Физикал текширувлар. 
Нафас йўллари ўтказувчанлиги, нафас, қон айланиши. Ҳар қандай беморга 
ѐрдам кўрсатишда ҳодиса жойини хавфсизлигини аниқлангандан кейин биринчи 
навбатда нафас йўллари ўтказувчанлигини, нафас ва қон айланишини баҳолаш 
ҳамда стабиллаш керак. ШТЁ ходими юқорида кўрсатилган ҳаракатларни 
бажараѐтганда чалғишга йўл қўймаслиги керак. ШТЁ ходими жабрланувчи нафас 
олаѐтганлигини билган заҳоти 60 сонияичида нафас ҳаракатлар частотасини санаш 
ва ишонч ҳосил қилиш керак. Пульсни елка ѐки уйқу артериясида 1 дақиқадаги 
уришлар сони билан қон айланишига баҳо берилади. Шунга қўшимча тезда 
артериал босим ўлчанади. Тана ҳарорати ҳам ҳаѐтий белгиларга киради.
Марказий асаб тизими. 
Неврологик текширишнинг асосий аспекти нафас йўлларини ҳимоя 
механизми қусиш рефлекси ҳисобланади. Бола ҳушида бўлганда, гапирганда ва 
баъзиларда сўлак ажралмаганда нафас йўллари ўтказувчанлигини мустақил ушлаб 
туриш мумкин. Ҳуши бузилган болаларда қусиш рефлекси тил илдизи билан ва 
халқумнинг орқа деворига шпатель билан босиб чақирилади. Бу одатда қусишга 

---

233 
олиб келади. Баъзан қусиш рефлекси нормал шароитларда баъзи болаларда 
бўлмайди, бунда ШТЁ ходими клиник кўрув билан боланинг текширув 
маълумотларини солиштиради. Болаларда қусиш рефлексининг йўқлигида 
аспирациялар юқори хавф ҳисобланади ва шунинг учун уларда катта эътибор талаб 
қилинади. Юқоридаги айтилганларга қўшимча равишда госпитализациялашгача 
бўлган даврда активланган кўмир ичмаслик керак, чунки қусиш ѐки активланган 
кўмир аспирацияни келтириб чиқариши мумкин. Неврологик баҳолашда боланинг 
бирламчи статусини аниқлаш ва ѐрдам кўрсатиш даврида такрорлаб туриш керак. 
Ҳуш даражасини 4 тоифаси тавсифланади. Бола ҳушини сақлаган, вербал 
стимуляцияга жавоб беради, оғриқ стимуляцияга жавоб беради, ҳушсиз болалар.