Абу жахи тарвузи Bryonia alba L

Нуклeопротeидлар
- 
оддий оқсил ва нуклeин кислоталарнинг 
бирикишидан ҳосил бўлган мураккаб бирикма. Улар ҳайвонлар билан 
ўсимликлар ҳужайраси ядроси ва цитоплазма таркибига киради.
 
Нуклeосомалар
- хромосоманинг гистонлар ва ДНКдан ташкил топган 
структуралари. Қўшни нуклeосомалар бир-бирлари билан қисқа ДНК қисми 
орқали бирикади. ДНКнинг гистон таначаларига ўралиши ДНК биспирали 
узунлигини 7 мартагача қисқартиради ва ДНКнинг ўша қисмида транскрипсия-
га имкон бeрмайди, 1 гeн 6 та нуклeосомани ўз ичига олиши мумкин. 
Нуклеус, мағиз 
(
nucleus
) - қ. Ядро. 
Нуллисомик
- хромосомаларнинг диплоид тўпламида иккита гомологик 
хромосоманинг бўлмаслиги.
 
Нурланувчи ўсимликлар
– айрим ўсимликларни нур таратиши. Хемо-
люлионесценция жараѐни туфайли махсус люциферин моддасини люцеферина-
за ферменти таъсири парчаланиши туфайли содир бўлади. Бу ҳолат бир қатор 
замбуруғлар, бактериялар, айрим сувўтларда рўй беради. 
Нутация 
(
лот. nutatio - тебраниш, қимирлаш
) - Ўсимликнинг ўсиш 
қисмида, айниқса, учида бир томондаги ҳужайраларнинг тез суръатлар билан 
бўлиниши натижасида шу ўсимлик учининг ҳаракатга келиши. 

---

229 
Нутациялар
– ўсимликдаги доиравий ѐки тебранма ҳаракатлар, баъзан у 
эндоген (автоном) характерга эга. Пояни учида, илдиз учида шундай ҳаракатлар 
содир бўлади. 
Нуфар 
(
Nuphar
) - нилфиядошларга мансуб сувда яшовчи кўп йиллик 
ўсимликлар туркуми. Тухумсимон барглари сув устида сузиб юради. Гуллари 
4-5 см диаметрли, сариқ. 
Нуцеллус 
(
nucellus; лот. nucellа - ѐнғоқча
) - уруғкуртак асоси; яланғоч 
уруғли ва ѐпик уруғли ўсимликлар уруғкуртагининг эндосперм атрофини ўраб 
турувчи қисми. Келиб чиқишига кўра спорали ўсимликларнинг макроспоран-
гийларига тўғри келади. Нуцеллус ичида макроспора, урғочи гаметофит ва ту-
хумҳужайра ташкил топади ҳамда тухумҳужайра уруғланади ва эмбрион ша-
клланади. Шундай қилиб, уруғли ўсимликларнинг нуцеллуси ичида генератив 
жараѐннинг барча цикли амалга ошади, ваҳолонки, спорали ўсимликларда бу 
жараѐннинг барчаси, уруғли ўсимликлардан фарқли ўлароқ, бир жойда эмас, 
аксинча, бир-биридан айрим ҳолдадир. Уруғкуртакнинг ва ундан юзага келувчи 
уруғнинг тараққий қилишига қараб нуцеллус ўсиб бораѐтган ички тўқималар 
томонидан маълум даража сингдирилади. Кўпчилик айритожли ўсимликларда 
нуцеллус яхши тараққий қилган ҳамда интегумент деб аталувчи қўшқават ўра-
ма билан қопланган. Туташтожли ўсимликларда эса нуцеллус анча суст та-
раққий қилади ҳамда ҳужайраларнинг бир, икки ѐки учтагина қаватидан таш-
кил топиб, якка қават интегумент билан қопланади. Шунинг учун ҳам бундай 
ўсимликларнинг нуцеллуси уруғкуртак тараққиѐтининг дастлабки вақтларидаѐқ 
ички тўқималар томонидан сингдириб юборилади.