Transport vositalarining elektr jixozlari va elektron tizimlari

 
3.2. O‟t oldirish tizimining turlari. 
Batareyadan o‟t oldirish sistemasi past kuchlanishli tokni yuqori kuchlanishli 
tokka aylantirib berish, yuqori kuchlanishli tokni dvigatelь tsilindrlariga taqsimlash 
va bu tokni tsilindr ichida uchqun razryadiga aylantirishga xizmat qiladi.
Batareyadan o‟t oldirish tizimdan avtomobillarda keng foydalaniladi. Batareyadan 
o‟t oldirish tizimga quyidagi talablar qo‟yiladi: ishonchli ishlashi (yuqori 
kuchlanishli tok hosil qilish va ish aralashmasining dvigatel tsilindrlarida 
alangalanishi); tuzilishi va o‟t oldirish asboblariga xizmat ko‟rsatishning oddiyligi; 
gabarit o‟lchamlarining kichik bo‟lishi va massasining yengil bo‟lishi; uzoqqa 
chidamliligi; dvigatelning ishlash sharoitiga qarab ish aralashmasini o‟t oldirish 
momentini o‟zgartirish ehtimolligi.
 
Batareyadan o‟t oldirish tizimga (3.1 - rasm) past kuchlanishli tok manbalari, 
past kuchlanishli tokni yuqori kuchlanishli tokka aylantiradigan o‟zgartirgich va 
yordamchi asboblar kiradi. O‟zgarmas yoki o‟zgaruvchan tok generatorlari va 
akkumulyatorlar 
batareyasi 
past 
kuchlanish 
manbalaridir. 
Elektr 
toki 
o‟zgartirgichlariga induktsion g‟altak, uzgich, kondensator, taqsimlagich, uchqundan 
o‟t oldirish svechasi kiradi. O‟t oldirish o‟chirgich, startyor o‟chirgichi, past va 
yuqori kuchlanish simlari yordamchi asboblarga kiradi.
 
Batareyadan o‟t oldirish sistemasi ishlayotganida hosil bo‟ladigan elektr 
zanjirlari bilan tanishib chiqamiz. Asboblar tizimi o‟t oldirish o‟chirgichi vositasida 
ishga tushirilgach, quyidagi past kuchlanishli tok zanjiri hosil bo‟ladi (rasmda tutash 
strelkalar bilan ko‟rsatilgan): akkumulyator batareyasining musbat chiqishi-startyor 
o‟chirgichining qismlari ampermetr o‟chirgich - sim induktsion g‟altak qismasi VK - 
B-variator qisma VK, birlamchi chulg‟am va induktsion g‟altak qismasi sim 
uzgichning tutashgan kontaktlari massa akkumulyator batareyasining manfiy 
chiqishi.