Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti

Sezuvchi  nervlar  chekka  tarmoqlarning  qoʻzgʻatilishi  natijasida  hosil 
boʻlgan qoʻzgʻalishni markazga, ya’ni orqa miya bilan bosh miyaga oʻtkazadi. 

---

29 
 
 Tevarak-atrofimizdagi voqe’likni ana shu nervlar yordami bilan sezamiz 
va  idrok  qilamiz.  Bu  nervlar  retseptor  (sezuvchi),  markazga  intiluvchi  yoki 
afferent nervlar deb ham ataladi. 
Harakatlantiruvchi (yoki motor) nervlar markazdan muskul va bezlarga 
impuls  oʻtkazadi.  SHu  nervlar  yordami  bilan  muskullarimiz  harakatga  keladi, 
xilma-xil  ish-harakatlar  qilinadi,  turli  bezlar  (masalan,  soʻlak  bezlari)  ning 
faoliyati  ham  shu  nervlar  yordami  bilan  idora  etiladi.  Bu  nervlar  markazdan 
qochuvchi yoki efferent nervlar deb ham ataladi. 
Periferiyadagi  nervlardan  ba’zilari  qoʻzgʻalishi  periferiyadan  markazga 
ham, markazdan periferiyaga ham oʻtkazadi.  
Sezuvchi  va  harakatlantiruvchi 
nervlardan  qoʻzgʻalish  bir  xil  tezlik 
bilan  oʻtmaydi;  sezuvchi  nervlar 
qoʻzgʻalishni 
harakatlantiruvchi 
nervlarga nisbatan sekinroq oʻtkazadi. 
Sezuvchi  nervlar  ayrim  sezgi 
organlariga  yoyilib,  har  bir  organning 
asosiy  negizini  tashkil  etadi.  har  bir 
sezuvchi nerv muayyan organga koʻruv, 
eshituv,  hid  bilish  va  shunga  oʻxshash 
organlarning biriga xos boʻlgan spetsifik qoʻzgʻalishlarni oʻtkazadi. 
Harakatlantiruvchi nervlar ayrim organlarning va muskul ayrim qismlari 
harakatini idora etadi.