N. B. Dilmurodov

Orqa miya nervlari.
Orqa miya nervlari – 
nervi spinalis
umurtqa pog‘onasi bo‘limlariga mos 
ravishda bo‘yin (c), ko‘krak (th), bel (l), dumg‘aza (s), va dum (cc) qismlarga 
bo‘linadi. 
Bo‘yin nervlari 
– 
n. cervicales
(c) sakkiz juft bo‘lib, birinchi jufti atlantning 
umurtqalararo teshigidan, ikkinchi jufti atlantning orqa tomonidagi umurtqalararo 
teshikdan, sakkizinchi jufti esa bo‘yinning ettinchi umurtqasi orasidan chiqadi. 
Bo‘yin nervlarining har qaysisiga simpatik nervdan kulrang biriktiruvchi tarmoq 
keladi. Har qaysi nerv yuqorigi va pastki tarmoqlarga bo‘linib ketadi. Bu 
tarmoqlar, o‘z navbatida, yana yon va o‘rta tarmoqlarni hosil qiladi. O‘rta tarmoq 
bo‘yin umurtqasi yaqinidagi muskullarga, yon tarmoq esa yuzaroq joylashgan 
muskullar va teriga tarqaladi. Pastki tarmoqdan quyidagi alohida nervlar chiqadi: 
Ensa nervi
 
– 
n. occipitalis
birinchi juft nervning yuqorigi tarmog‘idan 
ajralib, bosh va bo‘yinni birlashtiruvchi muskullarga va ensa terisiga tarqaladi.

---

Bo‘yinning quloq orti nervi
 
– 
n.cervicoauricularis caudalis
ikkinchi juft 
nervdan hosil bo‘lib, quloqning orqa qismidagi teriga, quloq suprasiga tarqaladi. U 
so‘lak beziga ham tarmoq beradi. 
Diafragma nervi
 
– 
n. phrenicus
beshinchi, oltinchi, ettinchi juft nervlardan 
hosil bo‘lib, to‘g‘ri narvonsimon muskul ostidan o‘tadi va ko‘krak bo‘shlig‘iga 
borib, diafragma muskuliga tarqaladi. 
Kurakning yuqorigi nervi
 
– 
n. dorsalis scapulae
qo‘shaloq nerv bo‘lib, 
beshinchi va oltinchi juft nervlardan kelib chiqadi. Uning bir tarmog‘i rombsimon 
muskulga, ikkinchisi esa pastki tishsimon muskulga boradi. 
O‘mrov usti nervi
 
– 
n.supraclavicularis
oltinchi juft nervdan hosil bo‘lib, 
ko‘krak osti, elka va uning bo‘g‘imi atrofidagi teriga tarqaladi. Bo‘yin nervlari 
boshqa hayvonlarda ham xuddi kavsh qaytaruvchilarniki singari tarqaladi.