|
Muhokama uchun savollar
1. Rejalash asboblariga nimalar kiradi?
2. Y og‘ochga ishlov berish asboblaridan arratar va ulam ing turlari
haqida izoh bering.
2.3. Y og‘och materiallarini o ‘yish va yo ‘nisb usullari, feshish
va yog'och buyumlarni pardozlash
Yog'och buyumlar yasashda ko'pincha o'yish-teshish ishlari
bajariladi. bunda turli о lchamdagi iskanalar va stameskalardan
foydalaniladi.
Duradgorlik
iskanalari
yo'nuvehi
va
o'yuvchi
iskanalarga bo (inadi. Y o'nuvehi iskanalar bilan taxtalarning chetlariga
faska
chiqariladi.
tim oqlar
rostlanadi,
teshik,
uyalar
yo'nib
kengaytiriladi. Yumshoq va yupqa taxtalar о ;уib teshiladi. Qaiin va
qattiq taxtalarni o'vish-tcshish ishlari esa o'yuvchi iskanalar yordamida
bajariladi.
Y og1 och taxtalarni oyish-teshishda nov shaklidagi iskanalar ham
ishlatilib, utar bilan silindr teshik va uyalar o ‘yish, sirtlarda nov ochish
ishlari bajariladi. Iskanalar bir tomondan charxlanadi. O'yuvchi
iskanalarning o ‘tkirlik burchagi 25-35° b o la d i. Ulaming dastasi qattiq
yog^ochlavdan yasalib. yorilib ketmasligi uchun unga metall halqa
kiydiriladi. Yo'nuvehi iskanalar yupqa va o ‘yuvchi iskanalar qalin
bo'ladi. Lekin ulam ing eni har xil o ‘lchamda tayyorlanadi.
Yo'nuvehi iskanalarning eni 4 mm dan 40 mm gacha, o ‘yuvchi
iskanalarning eni 6 mm dan 20 mm gacha bo'ladi. Uyani uning eniga
mos iskana bilan o ‘yiladi. Iskana tig'i tolaga ko'ndalang ravishda
qo'yilib, reja chizig'i b o ‘ylab o'yiladi. Avval iskana dastasiga sekin
urilib, uni taxtaga bir oz kiritiladi, so'ngra chiqarib olinib, bir oz
31
oldinroqdan qiya holda tutib dastaga uriladi, natijada iskana keskichi
yog'och tolalarini qirqadi. Shundan keyin iskana yana tik o'm atilgan
holda yog'ochga ko'proq kiritiladi va yana oldinroqqa qiya holda
ko'chirilib, tola qirqiladi. Iskanani oldinga va orqaga tebratib. qirqilgan
payrahalar chiqarib tashlanadi. Uyaning bir qismi o'yilgandan keyin
ikkinchi qismi o yila boshlanadi. Agar ochiq teshik o'yish kerak bo'lsa,
uya avvalo detaining yariin qalinligicha bir tomondan, so'ng teskari
tomondan o'yiladi. Yirik detallarni iskana bilan teshish va o'yish
dastgohga qo'yib bajariladi. Yupqa detallarga teshik o'yish uchun
ulami ustma-ust taxlab teshish ham mumkin. O 'yiq tubi bilan unga
kirgiziladigan turum qirrasi o'rtasida tirqish hosil b o lm aslig i uchun
o'yiq tubini kichikroq yasash kerak.
Stameska Stameskalar tekis va yariin aylana shaklida b o ia d i va
yariin aylana shaklidagi stameskalardan egri chiziqli teshiklar o'yishda
va egri chiziqli sirtlami ishlashda foydalaniladi. Tekis stameskaning
keskichi iskana sterjenidan yupqa b o iib , o'tkirlanish burchagi 15-25°,
eni 3-50 mm gacha. yarim aylana stameskalarning eni esa 6-40 mm
bo'ladi. Stameska iskanalar bilan teshilgan teshiklami tozalashda,
yupqa
detallarga
chuqurchalar
o y ish d a,
qirralami
silliqlash.
burchaklarda raxlar chiqarish va tozalash uchun qo'llaniladi.
Mexanizatsiyalashgan
usuida
o'yish.
Duradgorlik
o'quv
ustaxonasida o'yish uchun q o ld a ishlatiladigan elekti' o ygich va
zanjirli DSA-2 o'yish stanogidan foydalaniladi. Bu stanokdan keng va
chuqur uyalar o'yishda foydalaniladi. Uning yordamida eni 6-25 mm,
uzunligi 4030 mm, chuqurligi 140 mm li uyalar ochish mumkin. Uning
kesuvchi asbobi zanjirdan iborat, Kesish asbobi sifatida oddiy stanok
iskanalari va o'yuvchi frezalash zanjiri xizmat qiladi. Zanjirli freza 40-
55 mm uzunlikdagi uyalar o'yishda ishlatiladi. Uyalarning eni frezalash
zanjirining eniga b o g iiq b o iib , standart bo'yicha 6-25 mm qabul
qilingan.
Pardozlash - buyum sirtlarini pardozlashdan oldin jilvir qog'oz
bilan ishqalab to 'g 'ri chiziqligi yaxshilanadi va tozalanadi, o'tkir
qirralari va burchaklarini egovlanadi keyin jilvir qog'oz bilan ishlov
beriladi. Jilvir qo g'oz - bir tomoniga m ayda qattiq materiallar yoki
shisha kukunlari yelimlab yopishtirilgan ip, mato yoki qalin qog'ozdan
iborat, ular donalarini yirikligiga qarab, dag'al mayda. pardozlash
jilvirlariga b o iinad i. Yog'och buyumlarini pardozlash deganda
32
ulamirrg sirtini turli xil bo'yoqlar bilan bezash tushuniladi. Uy-
ro 'zg 'orda ishlatiladigan barcha buyumlar pardozlangan bo'ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
