Moliyaviy hisobot axborotiga ehtiyoj quyidagilarda vujudga keladi:
Mulk egalari (qatnashchilar va ta ’sischilar) va investorlarning
e ’tibori ko‘proq xo‘jalikning ustav kapitalida xissali qatnashishidan
oladigan
dividendlar
summasini
mavjudligiga,
jalb
qilingan
investitsiyalar yuzasidan xavf-xatarlarning y o6qligiga qaratiladi.
Kreditorlar - o‘zlariga tegishli kreditlar va foizlar o‘z vaqtida
to ‘lanadimi
yoki
yo‘q
ekanligini
aniqlashga
imkon
beradigan
axborotdan manfaatdorlar;
Mahsulot yetkazib beruvchilar va boshqa savdo kreditorlarida-
o'zlariga tegishli summa o‘z vaqtida to ‘lanadimi yoki yo‘q ekanligini
aniqlashga imkon beradigan axborotdan manfaatdorlar;
Xaridorlar - ayniqsa, (ular uzoq muddatli bitimga ega boisalar
yoki mazkur xo‘jalik yurituvchi subyektga bog‘liq boMsalar) xo‘jalik
yurituvchi subyektning uzluksiz faoliyati to ‘g ‘risidagi axborotdan
manfaatdorlar;
Xodimlar - xo‘jalik yurituvchi subyektlaming faoliyati barqarorligi
va rentabelligi to4g ‘risidagi axborotdan manfaatdorlar. Ular ham xo'jalik
yurituvchi subyektning o ‘z
ish haqlarini, pensiyalarini va keyinchalik
ham yollash bo'yicha ishlash imkoniyatlarini ta’minlash qobiliyatiga
baho berish imkonini yaratadigan axborotni olishdan manfaatdorlar;
Davlat
boshqaruvi
organlari-resurslarning
taqsimlanishi
va
binobarin,
subyektlaming
faoliyati
to 4g ‘risidagi
axborotdan
manfaatdorlar. Ularga ham xo4jalik yurituvchi subyektning faoliyatini
tartibga solib turish, soliqqa tortish siyosatini belgilash uchun va milliy
daromadni hamda boshqa statistik ma’lumotlami
aniqlash uchun asos
sifatida axborot kerak;
Jamoatchilikda ham, chunki xo'jalik yurituvchi subyektlar mahalliy
iqtisodiyotga ko‘pgina usullar bilan, shu jumladan aholini ish bilan
ta’minlash va mahalliy mahsulot yetkazib beruvchilami qo'llab-
quvvatlash bilan katta hissa qo'shishi mumkin. Moliyaviy hisobot
jamoatchilikni
taraqqiyot
yo'nalishlari
va
xo'jalik
yurituvchi
subyektlaming farovonligini yaxshilashda erishilgan so6nggi yutuqlar
to 4g 6risidagi axborot bilan ta’minlab, ularga yordam beradi.
97
Tashqi
tahiil
subyektlari
qatoriga
shuningdek,
reyting
kompaniyalarini ham kiritish mumkin. Ushbu kompaniyalar alohida
xo'jalik yurituvchi subyektlaming boshqa xo4jalik
subyektlarga nisbatan
iqtisodiy o ‘rnini aniqlashga imkon beruvchi axborotlami tahiil etish va
ulami doimiy kuzatuvini olib borish bilan shug'ullanadilar.
Moliyaviy tahiil subyektlari xo'jalik subyektlarining moliyaviy
holatini kompleks (to‘liq) baholashlari ham mumkin. Bu borada
auditorlik faoliyatida olib boriladigan tahliliy protseduralarni ham misol
qilib
keltirish
mumkin.
Qolgan
hollarda
analitiklaming
va
buyurtmachilarning maqsad, manfaatlaridan kelib chiqqan holda zaruriy
bo4gan obyektlar bo'yicha xulosalar chiqarishga etadigan tahlillar
o ‘tkaziladi.
Moliyaviy holatning kompleks tahlili ko‘proq
faqat ichki moliyaviy
tahlilga hos jihatdir. Tashqi tahiil subyektlari odatda o ‘zini qiziqtirgan
masala yuzasidan axborotlaming jozibadorligiga ahamiyat qaratadilar.
Moliyaviy tahiil subyektlari va ularning manfaatlar mushtarakligini
quyidagi
-jadval m a’lumotlaridan ko'rib chiqish mumkin.
1.54-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: