O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti

dukkaklik
; ishonch, 
ishonchli
; mehmon, 
mehmondo’st
, 
mehmondorchilik
; paxta, 
paxtakor, paxtakorlar, paxtakorlarga;
hosil, 
serhosil, hosildor
. 
2. Akrobat, 
akrobatika
, 
akrobatik
, arifmetika, 
arifmetik
, biologiya, 
biologik
, 
vegetatsiya, 
vegetatsion
, industriya, 
industrial
, telefon, 
telefonist
, yumor, 
yumoristik
. 
23-mashq
. O’qing. Urg’u qaysi bo’g’inga tushganini aniqlang. 
Azimut, aysberg, benzin, birja, boda, botanik, botanika, vanilin, vena, viktorina, 
galstuk, demagog, demagogiya, dollar, duet, jeton, jodu, jodi, zebra, zona, kazarma, kaktus, 
kafedra, kashalot, leksika, lektor, maket, makler, nihoya, opera, opium, paluba, parik, 
sambo, selitra, seminar, tango, telepatiya, tormoz, tranzit, tranzistor, ulьtimatum, uran, faza, 
xronika, filarmoniya, ekran, ekspert, elektron, elektronika, yunker, yupiter. 
Urg’uning qaysi (nechanchi) bo’g’inga tushishini hisobga olgan holda so’zlarni 
guruhlab ko’chiring, urg’u belgisini qo’ying. 
24-mashq
. Gaplarni o’qib, ajratib ko’rsatilgan so’zlarning urg’usini belgilang, ma’no 
farqlarini tushuntiring. 
1. Zargarov Qutbiddinovni o’larday kalaka qilib 
toza
alamini oldi
.(A.Q.) 
2. 
Zaynabning ham 
toza
, osuda, Dog’ ko’rmagan ma’sum qalbida Sevgi yaproq yozib qolibdi. 
(H.O.)
3. – Bu uzoqmi? – Yo’q. Xuddi amerikaliklar zonasidagi bizning 
uycha
keladi. 
(D. 
Kьyusak.)
4. Kiyikchamga katta 
uycha
yasadim
.(SH.S.) 
 
25-mashq.
So’zlarni urg’usiga rioya qilgan holda o’qing va ma’nosini ayting. 
Urg’uni oxirgi bo’g’inga ko’chirgan holda so’zlarni qayta o’qib, shu so’zlar ma’nosining 
o’zgarishiga e’tibor bering. 
Akademik, grafik, didaktik, dinamik, dogmatik, yig’ma, klassik, praktik, radiotexnik, 
taktik, terma, fizik, qoplama, ximik, estetik, energetik, to’qima, qiyma, hozir. 
26-mashq.
Gaplarni o’qing va logik urg’u olgan so’zlarni aniqlang. 
1. Saida qattiq xijolat bo’ldi
.(A. Q.)
2. Qalandarov toza yalinibdi: “Jon uka, nachalьnikka 
ro’para qilib, erkak qaddimni bukma...” 
(A. Q.)
3. Sizning ishingiz bo’lmasin! Bu 
yerda men boshliqman, siz emas
.(L. SH.)
4. Ko’chaga chiqsa, hammaning ko’zi 
o’shanda
.(A. Q.)
5. SHu kuni ertalab Botirov Salimovning kelib qolishi mumkinligidan darak 
berib
ketgan edi. 
(J. Abd.)
6. Gazetaga Said haqida yozish kerak edi. Bu adolatsizlik-ku, u qildi 
hamma ishni
.(As. M.) 
7. Men or qilaman unga o’xshashdan. Nima sababdan adashtirishadi bizni, 
tavba
!(As. M.)
8. Mening qizim gul keltirib beribdi? – Ha, shunaqa deyishyapti
... (F. Niyoziy)