4
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС
ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
ҚАРШИ МУҲАНДИСЛИК-ИҚТИСОДИЁТ ИНСТИТУТИ
«Нефть ва газ» факультети «Нефть ва газ конларини ишга
тушириш ва
улардан фойдаланиш» бакалавр таълим йўналиши талабаси
Бобошарипов Бобур Сувон Ўғлининг
БИТИРУВ МАЛАКАВИЙ ИШИ
Мавзу: Штангали чуқурлик насосларининг иш қобилятини
оширишнинг технологик усулларини тадқиқот қилиш
(Шуртаннефтгаз УШК конлари мисолида)
Раҳбар: __________ Н.Х.Эрматов
имзо
Ишни бажарувчи: __________ Бобошарипов Б.
имзо
«Ҳимояга рухсат этилди»
Кафедраси мудири:
_______ Н.Х.Эрматов
«________» ______________ 2018 й.
Қарши- 2018 йил.
5
\
№
Мундаража
Бет
Кириш……………………………………………………………… 5
I.
Умумий қисм..................................................................................... 8
I.1.
Қудуқларни штангали чуқурлик насослари ёрдамида ишлатиш
самарадорлигини ўрганиш...............................................................
8
I.2.
Конда қудуқлари техник ҳолати ва штангали насосларни
ишлатилиши таҳлили……………………………………………...
19
II.
Штангали чуқурлик насослари иш қобилиятини ошириш
технологик усулларини тадқиқот қилиш.......................................
22
II.1.
Штангали чуқурлик насосларининг
иш унумдорлиги ва уни
таъминлаш усулларини ўрганиш ...................................................
22
II.2.
Насос штангалари ва қувурлар мустаҳкамлигини ошириш….
31
II.3.
“Плунжер-цилиндр” жуфтлиги иш қобилиятини ошириш……. 39
III.
Атроф муҳитни муҳофаза қилиш қисми....................................... 47
IV.
Меҳнат муҳофазаси ва хавфсизлик техникаси қисми................... 52
Хулоса................................................................................................ 59
Фойдаланилган адабиётлар............................................................. 63
6
Кириш
Ўзбекистон Республикаси мустақилликка эришгандан сўнг нефть ва
газ қазиб чиқариш жараёнида бир қатор ўзгаришлар амалга оширилди.
Шуни мамнуният билан таъкидлаш лозимки, ўтган қисқа давр мобайнида
тармоқ меҳнаткашлари салмоғи асрларга татигулик улкан миқёсли
ишларни амалга оширилди.
Ўзбекистон нефть ва газ саноати айни кунда мамлакат
иқтисодиётининг энг йирик тармоғи ҳисобланади ва энергетиканинг
муҳим асосини ташкил этади.
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида
2018 йил 25 январ куни “Ўзбекнефтгаз” АЖ тизимида геология-қидирув ва
қазиб олиш ишлари самарадорлиги, ёқилғи
материаллари билан ички
эҳтиёжларни таъминлашнинг аҳволи, тизимидаги истиқболли вазифалар
ижросига бағишланган йиғлиш бўлиб ўтди. Йиғилишда Ўзбекистон
Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича
Ҳаракатлар стратегиясига мувофиқ, нефть-газ саноатида соҳасида ҳам
қатор ўзгаришлар амалга оширилди. Жумладан, Ўзбекистон Республикаси
Президентининг 2017 йил 30 июндаги “Нефть-газ соҳасининг бошқарув
тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори билан
“Ўзбекнефтгаз” АЖ фаолияти такомиллаштирилди. Углеводород хом
ашёсини қазиб олишни кўпайтиришнинг 2021йилгача бўлган дастури ва
уни амалга ошириш механизмлари тасдиқланди.
Ушбу қабул қилинган қарор ва фармонларда кўрсатилган
вазифаларнинг
амалий натижаси сифатида, йилига 8 миллиард куб
метрдан зиёд табиий газ қазиб олиш ва уни қайта ишлаш имконини
берувчи “Қандим газни қайта ишлаш” мажмуасининг фойдаланишга
топширилиши бу борадаги ишларни янги босқичлга олиб чиқаяпти.
Бинобарин, Президентимиз Шавкат Мирзиеёв
мазкур мажмуанинг ишга
туширилишига
бағишланган
тантанали
маросимдаги
нутқида
7
таъкидлаганидек, у мамлакатимизнинг жадал ижтимоий-иқтисодий
ривожланишга хизмат қилади.
Кейинги йилларда Ўзбекистоннинг нефть ва газ саноати жуда тез
ривожланди. Бунинг эвазига Республикамизда нефть ва газ қазиб чиқариш
миқдори анча усди, Ўзбёкистон нефть мустакиллигига эришди.
Республикада қазиб чиқарилаётган табиий газ ишлаб чиқариш
корхоналари ва аҳолининг газга бўлган талабини қондириш билан бирга
хориж давлатларга ҳам экспорт қилинмокда.
Нефть-газ соҳасини 2030 йилгача
ривожлантириш концепсиясини
ишлаб чиқиш, “Ўзбекнефтгаз” АЖ нинг кредит рейтингини аниқлаш
ишларини жадаллаштириш бўйича ҳам вазифалар белгиланди. Муҳокама
қилинган масалалар бўйича зарур ҳужжатлар қабул қилиш ва белгиланган
чора-тадбирларни ўз вақтида амалга ошириш юзасидан тегишли
топшириқлар берилди. Юртимизда олиб борилаётган бу ишларни
кўпайтириш халқимиз турмуш тарзини яхшилашга улкан ҳисса қўшишади.
Нефть ва газ қазиб чиқаришнинг усишига янги нефть ва газ
уюмлари ва конларини очиш ҳисобига ва
мавжуд конларни ишлатиш
самарадорлигини ошириш ҳамда заҳиралардан фойдаланиш даражасини
оширишнинг янги усулларини қўллаш ҳисобига эришилади.
Нефть ва газ қазиб чикаришни кўпайтириш ва жадаллаштириш
борасида бир қатор ишлар бажарилиб, бу
усулларни янада
такомиллаштириш бўйича бир қанча илмий ва амалий ишлар
бажарилмокда. Мавжуд технологияларни ўрганиш ва қўллаш таклифи
мақсадида битирув малакавий ишимга “Штангали чуқурлик насосларининг
иш қобилятини оширишнинг технологик усулларини тадқиқот қилиш
(Шўртаннефтгаз МЧЖ конлари мисолида)”
