|
2.1. – жадвал.
2018 – 2020 йилларда қурилиш тармоғи қўшилган қиймати
динамикаси
2018 йил
2019 йил
2020 йил
Млрд.сўм
Ўсиш
суръати,
%
Млрд.сўм
Ўсиш
суръати,
%
Млрд.сўм
Ўсиш
суръати,
%
Қурилиш - жами
16 307.0
117.0
23 011.6
124.2
87823.8
109.1
Шу жумладан:
Бинолар ва
иншоотлар қуриш
11 883.8
110.6
16 541.6
122.0
20 345.4
110.1
Фуқаролик
объектларини қуриш
2 088.1
138.9
3 428.0
145.5
4 055.2
105.0
Ихтисослаштирилган
қурилиш ишлари
2 335.1
139.2
3 042.0
115.3
3 592.0
104.5
Манба: Ўзбекистон Давлат Статистика Қўмитаси
https://stat.uz/uploads/docs/yalpi_ichki_maxsulot_uz_sen.pdf
Мурожаат санаси
31.10.2020
2021 йилнинг 1 – январ ҳолатига қўра, Ўзбекистон Респуб-
ликаси қурилиш соҳасида корхона ва ташкилотлар сони 40.9
мингтани ташкил этиб, ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 4.7
мингтага ошди.
24
Қурилиш соҳасининг ривожи унинг энг ажралмас қисми –
темир-бетон маҳсулотлари бозорининг жорий ҳолати ва ривож-
ланиш динамикасига кўп жиҳатдан боғлиқдир.
24
https://stat.uz/images/uploads/docs/qurilish_yanvar_dekabr_uz.pdf Мурожаат санаси 08.04.2021
121
Дунё миқёсида 2014-2020 йиллардаги цемент ишлаб чиқариш
ҳажми таҳлил қилинганда, 2014 йилда дунё бўйича ишлаб чиқа-
рилган цемент ҳажмининг қарийб 60% ни Хитой улуши ташкил
қилган бўлса, 2020 йилда ҳам бу кўрсаткич деярли ўзгармаган.
Ушбу кучли олтиликнинг деярли барчаси Осиё қитъасида жой-
лашганлиги (АҚШдан ташқари) ривожланаётган мамлакатлардаги
қурилиш ва ободончилик ишларининг жадал суръатларда тараққий
этаётганлигидан далолат беради.
Қурилиш материаллари ишлаб чиқариш ҳажмида ТБМ ни
ишлаб чиқариш муҳим ўринни эгаллайди. Мамлакатимизда амалга
оширилаётган кенг кўламли бунёдкорлик ишлари ҳамда аҳоли
турмуш даражасини ошириш мақсадида олиб борилаётган
ислоҳотлар қурилиш материаллари ишлаб чиқариш ҳажмининг
юқори суръатларда ўсишига сабаб бўлмоқда.
Ўзбекистон Республикаси ТБМ ишлаб чиқарувчи корхона-
ларнинг маҳсулот номенклатурасида берилган товарлар энг кўп
ҳажмда ишлаб чиқариладиган маҳсулот бу бино ва иншоотлар учун
йиғма конструкция элементлари ва бошқа маҳсулотлар бўлиб, улар
турар-жойлар, инфратузилма элементлари, ободонлаштириш
объектлари, кўприклар, йўл уламалари, ва бошқа кўпгина мақсад-
ларда ишлатилади.
Давлатнинг иқтисодиётдаги иштирокини янада қисқартириш,
қурилиш материаллари саноатини бошқариш тизимининг самара-
дорлигини ошириш, маҳаллий хом ашёни чуқур қайта ишлашни
ташкил этишни рағбатлантириш, илғор технологияларни жорий
этиш, ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар турларини диверсифика-
циялаш ва экспорт ҳажмини кенгайтириш, тармоққа инвестиция-
ларни жалб қилиш, шунингдек, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон
Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши
бўйича Ҳаракатлар стратегияси ва Ўзбекистон Республикасида
Маъмурий ислоҳотлар концепциясида белгиланган вазифаларни
изчиллик билан амалга ошириш мақсадида 2019 йил 20 февралда
Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Қурилиш материал-
лари саноатини тубдан такомиллаштириш ва комплекс ривожлан-
тириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ – 4198 сонли Қарори
имзоланди. Ушбу Қарорда:
122
•
Ўзсаноат қурилишматериаллари АЖ ни ташкил этиш, унинг
фаолиятини қонуний ва ҳуқуқий-меъёрий асосларини белгилаб
бериш, шунингдек, давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларида
«Ўзсаноатқурилишматериаллари» уюшмаси аъзолари манфаат-
ларини ифода этиш ва ҳимоя қилишни таъминлаш,
•
қурилиш материаллари саноатини ривожлантириш бўйича
уларга таклифлар киритиш;
•
юқори қўшилган қийматли қурилиш маҳсулотларини ишлаб
чиқариш,
•
корхоналарни модернизация қилиш,
•
техник ва технологик қайта жиҳозлаш, шунингдек, ихтисос-
лашган етакчи хорижий компаниялар билан қўшма ишлаб
чиқаришларни ташкил этиш бўйича юқори технологияли ишлаб
чиқаришларни ўзлаштириш учун инвестициялар, биринчи нав-
батда, тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни кенг жалб этишда
Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги,
Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги билан ҳамкорлик қилиш;
•
талаб этилаётган сифатли маҳсулот ишлаб чиқариш
турларини кенгайтириш, ички бозорни импорт ўрнини босувчи ва
рақобатбардош қурилиш материаллари ҳамда маҳаллий ишлаб
чиқарилган буюмлар билан тўлдириш,
•
шунингдек, тармоқнинг экспорт салоҳиятини ошириш
бўйича «Ўзсаноатқурилишматериаллари» уюшмаси аъзолари фао-
лиятини қўллаб-қувватлаш; ҳудудларнинг салоҳиятини янада
ривожлантириш истиқболларидан, хом ашё базаси, инфратузилма-
лар, меҳнат ва бошқа ресурслар ҳамда бозорларнинг мавжуд-
лигидан келиб чиққан ҳолда корхоналарни жойлаштиришга
кўмаклашиш каби вазифалар белгилаб берилди.
25
Шу муносабат билан, қурилиш саноати корхоналари, хусусан,
ТБМ ишлаб чиқарувчи корхоналар томонидан маҳсулот ассорти-
ментини оширишда доимий равишда такомиллаштириш ишларини
олиб бориш ҳамда мазкур янги турдаги маҳсулотлар учун корхона
технологлари томонидан юқори технологияли маҳсулотлар учун
янги стандартлар ишлаб чиқиб, давлат стандартизация ва серти-
фикация қўмитасига кўриб чиқиш учун тақдим этишлари мақсадга
мувофиқдир.
25
https://lex.uz/docs/4207834
Мурожаат санаси 05.02.2020
123
Қурилиш саноати ҳозирги ҳолатининг таҳлили қилингандан
сўнг ресурс тежамкорлигига йўналган чора-тадбирларни амалга
оширишда қуйидаги хулосаларга келинди:
1.
Қурилиш саноати маҳсулотларига, жумладан темир-бетон
маҳсулотларига талаб йилдан-йилга ошиб бормоқда.
2.
Ўзбекистон темир-бетон корхоналарининг ишлаб чиқариш
ҳажми ижобий динамикани қайд этмоқда. ТБМ нинг асосий
истеъмолчилари турар-жой иншоотлари, инфратузилма объектлари
ва маиший биноларни қурувчи корхоналар, шунингдек, ободон-
чилик ишлари бўлинмалари ҳисобланади.
3.
Қурилиш саноатидаги асосий капитал янги бино ва иншоот-
ларни бунёд этишга йўналтирилган бўлиб, умумий капитал
улушининг ўртача 55%ини ташкил этади.
4.
Сўнгги йилларда турар – жой объектлари ва иншоотларга
бўлган талабнинг кескин ошиши натижасида қурилиш саноати инвес-
тицияларни жалб этиш бўйича жуда жозибадор соҳа бўлиб келмоқда.
Do'stlaringiz bilan baham: |
