Тошкент “транспорт ва логистика: республика транспорт-транзит салоҳиятини ривожлантиришда рақамлитехнологиялар”

 
2.1. – жадвал.
2018 – 2020 йилларда қурилиш тармоғи қўшилган қиймати 
динамикаси 
 
2018 йил 
2019 йил 
2020 йил 
Млрд. 
сўм 
Ўсиш 
суръати, 
% 
Млрд.сўм 
Ўсиш 
суръати, 
% 
Млрд.сўм 
Ўсиш 
суръати, 
% 
Қурилиш - жами 
16 307.0 
117.0 
23 011.6 
124.2 
87823.8 
109.1 
Шу жумладан: 
Бинолар ва 
иншоотлар қуриш 
11 883.8 
110.6 
16 541.6 
122.0 
20 345.4 
110.1 
Фуқаролик 
объектларини қуриш 
2 088.1 
138.9 
3 428.0 
145.5 
4 055.2 
105.0 
Ихтисослаштирилган 
қурилиш ишлари
2 335.1 
139.2 
3 042.0 
115.3 
3 592.0 
104.5 
Манба: Ўзбекистон Давлат Статистика Қўмитаси
https://stat.uz/uploads/docs/yalpi_ichki_maxsulot_uz_sen.pdf 
Мурожаат санаси 31.10.2020 
2021 йилнинг 1 – январ ҳолатига қўра, Ўзбекистон Республи-
каси қурилиш соҳасида корхона ва ташкилотлар сони 40.9 минг-
тани ташкил этиб, ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 4.7 минг-
тага ошди.
1
Қурилиш соҳасининг ривожи унинг энг ажралмас қисми – 
темир-бетон маҳсулотлари бозорининг жорий ҳолати ва ривожла-
ниш динамикасига кўп жиҳатдан боғлиқдир.
Дунё миқёсида 2014-2020 йиллардаги цемент ишлаб чиқариш 
ҳажми таҳлил қилинганда, 2014 йилда дунё бўйича ишлаб чиқарил-
ган цемент ҳажмининг қарийб 60% ни Хитой улуши ташкил қилган 
бўлса, 2020 йилда ҳам бу кўрсаткич деярли ўзгармаган. Ушбу куч-
1
 
https://stat.uz/images/uploads/docs/qurilish_yanvar_dekabr_uz.pdf Мурожаат санаси 08.04.2021

---

911 
ли олтиликнинг деярли барчаси Осиё қитъасида жойлашганлиги 
(АҚШдан ташқари) ривожланаётган мамлакатлардаги қурилиш ва 
ободончилик ишларининг жадал суръатларда тараққий этаётган-
лигидан далолат беради.
Қурилиш материаллари ишлаб чиқариш ҳажмида ТБМ ни 
ишлаб чиқариш муҳим ўринни эгаллайди. Мамлакатимизда амалга 
оширилаётган кенг кўламли бунёдкорлик ишлари ҳамда аҳоли 
турмуш даражасини ошириш мақсадида олиб борилаётган исло-
ҳотлар қурилиш материаллари ишлаб чиқариш ҳажмининг юқори 
суръатларда ўсишига сабаб бўлмоқда. 
Ўзбекистон Республикаси ТБМ ишлаб чиқарувчи корхоналар-
нинг маҳсулот номенклатурасида берилган товарлар энг кўп 
ҳажмда ишлаб чиқариладиган маҳсулот бу бино ва иншоотлар учун 
йиғма конструкция элементлари ва бошқа маҳсулотлар бўлиб, улар 
турар-жойлар, инфратузилма элементлари, ободонлаштириш 
объектлари, кўприклар, йўл уламалари, ва бошқа кўпгина мақсад-
ларда ишлатилади.
Давлатнинг иқтисодиётдаги иштирокини янада қисқартириш, 
қурилиш материаллари саноатини бошқариш тизимининг самара-
дорлигини ошириш, маҳаллий хом ашёни чуқур қайта ишлашни 
ташкил этишни рағбатлантириш, илғор технологияларни жорий 
этиш, ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар турларини диверсифика-
циялаш ва экспорт ҳажмини кенгайтириш, тармоққа инвестиция-
ларни жалб қилиш, шунингдек, 2017-2021 йилларда Ўзбекистон 
Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши 
бўйича Ҳаракатлар стратегияси ва Ўзбекистон Республикасида 
Маъмурий ислоҳотлар концепциясида белгиланган вазифаларни 
изчиллик билан амалга ошириш мақсадида 2019 йил 20 февралда 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Қурилиш материал-
лари саноатини тубдан такомиллаштириш ва комплекс ривож-
лантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ – 4198 сонли Қарори 
имзоланди. Ушбу Қарорда:
•
Ўзсаноат қурилишматериаллари АЖ ни ташкил этиш, унинг 
фаолиятини қонуний ва ҳуқуқий-меъёрий асосларини белгилаб 
бериш, шунингдек, давлат ҳокимияти ва бошқаруви органларида 
«Ўзсаноатқурилишматериаллари» уюшмаси аъзолари манфаатлари-
ни ифода этиш ва ҳимоя қилишни таъминлаш,

---

912 
•
қурилиш материаллари саноатини ривожлантириш бўйича 
уларга таклифлар киритиш;
•
юқори қўшилган қийматли қурилиш маҳсулотларини ишлаб 
чиқариш,
•
корхоналарни модернизация қилиш,
•
техник ва технологик қайта жиҳозлаш, шунингдек, ихтисос-
лашган етакчи хорижий компаниялар билан қўшма ишлаб чиқа-
ришларни ташкил этиш бўйича юқори технологияли ишлаб 
чиқаришларни ўзлаштириш учун инвестициялар, биринчи навбатда, 
тўғридан-тўғри хорижий инвестицияларни кенг жалб этишда 
Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва саноат вазирлиги, 
Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги билан ҳамкорлик қилиш; 
•
талаб этилаётган сифатли маҳсулот ишлаб чиқариш турла-
рини кенгайтириш, ички бозорни импорт ўрнини босувчи ва рақо-
батбардош қурилиш материаллари ҳамда маҳаллий ишлаб 
чиқарилган буюмлар билан тўлдириш, 
•
шунингдек, тармоқнинг экспорт салоҳиятини ошириш 
бўйича «Ўзсаноатқурилишматериаллари» уюшмаси аъзолари фао-
лиятини қўллаб-қувватлаш; ҳудудларнинг салоҳиятини янада 
ривожлантириш истиқболларидан, хом ашё базаси, инфратузилма-
лар, меҳнат ва бошқа ресурслар ҳамда бозорларнинг мавжуд-
лигидан келиб чиққан ҳолда корхоналарни жойлаштиришга кўмак-
лашиш каби вазифалар белгилаб берилди.
2
Шу муносабат билан, қурилиш саноати корхоналари, хусусан, 
ТБМ ишлаб чиқарувчи корхоналар томонидан маҳсулот ассорти-
ментини оширишда доимий равишда такомиллаштириш ишларини 
олиб бориш ҳамда мазкур янги турдаги маҳсулотлар учун корхона 
технологлари томонидан юқори технологияли маҳсулотлар учун 
янги стандартлар ишлаб чиқиб, давлат стандартизация ва серти-
фикация қўмитасига кўриб чиқиш учун тақдим этишлари мақсадга 
мувофиқдир. 
Қурилиш саноати ҳозирги ҳолатининг таҳлили қилингандан
сўнг ресурс тежамкорлигига йўналган чора-тадбирларни амалга 
оширишда қуйидаги хулосаларга келинди: 
1.
Қурилиш саноати маҳсулотларига, жумладан темир-бетон 
маҳсулотларига талаб йилдан-йилга ошиб бормоқда. 
2
 
https://lex.uz/docs/4207834
 
Мурожаат санаси 05.02.2020
  

---

913 
2.
Ўзбекистон темир-бетон корхоналарининг ишлаб чиқариш 
ҳажми ижобий динамикани қайд этмоқда. ТБМ нинг асосий истеъ-
молчилари турар-жой иншоотлари, инфратузилма объектлари ва 
маиший биноларни қурувчи корхоналар, шунингдек, ободончилик 
ишлари бўлинмалари ҳисобланади.
3.
Қурилиш саноатидаги асосий капитал янги бино ва иншоот-
ларни бунёд этишга йўналтирилган бўлиб, умумий капитал 
улушининг ўртача 55%ини ташкил этади.
4.
Сўнгги йилларда турар – жой объектлари ва иншоотларга 
бўлган талабнинг кескин ошиши натижасида қурилиш саноати 
инвестицияларни жалб этиш бўйича жуда жозибадор соҳа бўлиб 
келмоқда.