Тошкент “транспорт ва логистика: республика транспорт-транзит салоҳиятини ривожлантиришда рақамлитехнологиялар”

 
 
1-расм. Транспорт-ахборот тизимлари ахборот таъминоти элементлари 
Шартли белгилар: А – таъминотчилар билан алоқа, В – 
истеъмолчилар билан алоқа, С – бир корхона ичидаги технологик 
жараёнлар, D - бир корхона ичидаги ахборот жараёнлари, Е – 
корхоналарнинг 
транспорт-ахборот 
тизимлари 
ўртасидаги 
интеграллашган алоқалар. 
Интеграллашган транспорт-ахборот тизимига кирувчи корхо-
налар фаолияти мавжуд ҳаражатларни камайтиришга қаратилган. 
Буни манбааларнинг айланишини тезлаштириш ҳисобига амалга 
оширилади, яъни, таъминотчилар ва истеъмолчиларнинг ахборот 
тармоғи ишини мувофиқлаштириш орқали буюртмани бажаришга 
кетадиган вақтни камайтириш мумкин бўлади.
Ахборот таъминоти юкларни етказиб беришни ўз вақтида ва 
самарали амалга оширишга хамда маҳсулотларни ишлаб чиқа-
рувчилардан ёки таъминотчилардан харид қилишни танлашга 
йўналтирилган. 
Ахборотни транспорт жараёнининг муҳим манбааси сифатида 
қараш лозим, чунки электрон тизимларни қўллаш орқали ахборот 
оқимларини самарали бошқариш, маълумот узатиш тезлиги ва 
А
 
B 
Таъминотчилар
 
C, D 
Транспорт 
корхонаси
 
C, D 
Истеъмолчилар
 
C, D 
Е
 
Е
 

---

652 
аниқлигини ошириш эвазига юк жўнатиш жараёнидаги туриб 
қолишларни камайтириш имконияти туғилади. 
Транспорт тизимининг ахборот манбааларини ташкил этувчи, 
вужудга келиш манбаасидан келиб чиқиб ахборотни ички ва ташқи 
турларга ажратиш мумкин. Масалан, ички ахборотлар: тарифлар, 
ҳаражатлар, ҳизматлар, ташишни ташкил этиш ва етказиб бериш 
усуллари ҳақидаги ахборотлар; ташқи ахборотлар: бозорлар, 
истеъмолчилар, транспорт қонунчилигидаги ўзгартиришлар. 
Ахборот ресурсларини бошқариш қуйидагилардан ташкил топ-
ган: бошқарувнинг барча босқичларидаги ва ҳар бир жараёнидаги 
ахборотга бўлган эҳтиёжини баҳолаш, ҳужжат алмашинувини 
ўрганиш ва рационализациялаш, электрон ҳужжат алмашинувини 
самарали ташкил этиш, маълумотларни унификациялаш (жараёнга 
мослаштириш), маълумотларни бошқариш тизимини яратиш. 
Ахборот технологиялари ва ахборот манбаларининг ўзаро 
таъсири натижасида фойдаланувчилар тасарруфига тақдим 
этиладиган янги ахборот вужудга келади. Автотранспорт 
корхоналари (АТК) фаолияти бошқарувнинг барча босқичлари 
ахборотларни аниқ ва ўз вақтида олишга асосланган. Уларга келиб 
тушадиган ахборотлар транспортда ташиш жараёнларида алоҳида 
омил 
сифатида 
қаралади. 
Қуйида 
транспортда 
ташиш 
жараёнларининг ахборот-бошқарув тузилмаси келтирилган (2-расм)