Avtomobil indd

Sluda
[qadimgi rus tiliga mansub so‘z ñëþä – yupqa] yupqa 
qatlamlarga ajraladigan qattiq shaffof mineral; muhim foydali 
qazilma. 
Surik 
[qadimgi rus tiliga mansub so‘z ñóðèê
 
– qizil bo‘yoq, 
yunoncha surikon – suriya bo‘yog‘i] – tarkibida qo‘rg‘oshin 
oksid yoki temir oksid bo‘lgan, texnikada va lok-bo‘yoq sanoati-
da qo‘llanadigan mineral. Shunday mineraldan tayyorlangan 
qizg‘ish-zarg‘aldoq yoki qizg‘ish-jigarrang bo‘yoq. 
Suspenziya
[lotincha suspensio – ilish, osish; ilinish, osil-
ish] – tarkibida mayda qattiq zarralar muallaq holda bo‘lgan 
suyuqlik
Talk 
[nemischa Talk]
 
–
 
texnika va tibbiyotda ishlatiladigan 
oq yoki ko‘kish rangli qat-qat tuzilgan yumshoq mineral. 
Uglevodorodlar
[ruscha ugol – ko‘mir + vodorod] – moleku-
lalari faqat uglerod va vodorod atomlaridan tarkib topgan or-
ganik birikmalar sinfi. 
Unifikatsiya
[lotincha uni, unus bir + facere – qilmoq]: uni-
fikatsiya qilmoq – yagona tizimga, shaklga, bir xillikka keltir-
moq; uyg‘unlashtirmoq. 
Vulkanizatsiya
[inglizcha vulkanization – kauchukni rezinaga 
aylantirish] – rezinalar ishlab chiqarishning texnologik jarayoni, 
bunda kauchuk rezinaga aylantiriladi. Vulkanizatsiya natijasi-
da kauchukning mustahkamligi, qattiqligi, elastikligi, issiq va 
sovuqqa turg‘unligi ortadi, uning organik erituvchilarda ko‘pch-
ish darajasi pasayadi. Bu o‘zgarishlar kimyoviy ko‘ndalang 
bog‘lanishni hosil qiluvchi vulkanizatsion to‘rda kauchuk mak-
romolekulalarning birikishi bilan bog‘liqdir. Ularni hosil qilishda 
vulkanizatsiya agentlari (oltingugurt, organik peroksidlar, sinte-
tik smolalar va boshqalar), vulkanizatsiya tezlatkichlari (organik 

---

378
379
sulfidlar, merkaptanlar va boshqalar) va aktivatorlar (ZnO, NgO 
va boshqalar) qatnashadi.