Avtomobil indd

Motor yonilg‘isi
– ichki yonuv dvigatellari (porshenli, ro-
torli, reaktiv, gaz-turbinali)da ishlatiladigan suyuq yoki gazsi-
mon yonilg‘i. Motor yonilg‘isi neft yoki uglevodorodli gazlar-
dan olinadi. Odatda, motor yonilg‘isi asosiy (baza) yonilg‘i va 
qo‘shilmalar (antidetonatorlar, antioksidlovchilar va boshqalar)
dan iborat bo‘ladi. Baza yonilg‘i neftni to‘g‘ridan to‘g‘ri haydash 
yo‘li bilan olina digan mahsulotlar (benzinlar, kerosin-gazoyli va 
yanada og‘irroq fraksiyalar) va neftni ikkilamchi qayta ishlash 
yo‘li bilan olinadigan mahsulotlar (masalan, katalitik kreking) 
ishlab chiqariladi. 
Motor moylari 
–
 
ichki yonuv dvigatellari (porshenli, rotor-
li, reaktiv, gaz-turbinali) moylanadigan moylar. Motor moyla-
rining tarkibida uning ekspluatatsion xossaslarini yaxshilovchi
 
kompleks qo‘shilmalar (yuvuvchi, yeyilishga, korroziyaga qar-
shi, qovushoq va boshqalar) bo‘ladi. 
Mustahkamlik 
– materiallarning ma’lum sharoit va chega-
ralarda yemiril masdan turli ta’sirlar (yuklanish, turli harorat, 
notekis qurish yoki shishish, jismning turli qismlarida fizik-
kimyoviy jarayonlarning notekis o‘tishi va boshqalar)ga chiday 
olish xossasi. 
Mo‘rtlik
– qattiq jismlarning mexanik ta’sirdan sezilarsiz 
plastik deformatsiya bilan buzilish xossasi (plastiklikka teskari 
xossa). Mo‘rtlik jismning struktura holatiga va sinish sharoitiga 
bog‘liq: yuklanish tezligi oshirilganida va harorat pasaytirilgani-
da, kuchlanish konsentratsiyasi darajasi va elastik energiya zax-
irasi oshirilganida mo‘rtlik oshadi. 
Oktan soni
– motor yonilg‘ilari (benzin va kerosin)ning an-
tidetonatsiya xossasini bildiruvchi shartli ko‘rsatkich. Motor 
yonilg‘ilari oktan soni shartli 100 deb qabul qilingan izooktan va 
oktan soni nolgan teng 
n
-geptan aralashmasi bilan taqqoslanadi. 
Detonatsiyaga turg‘unligi jihatdan sinalayotgan yonilg‘iga ek-
vivalent bo‘lgan aralashmalardagi izooktanning foizi