Omonulla madayev o zbek xalq og'zaki ijodi

---

Omonulla MADAYEV
O ZBEK XALQ
OG'ZAKI IJODI

---

0 ‘ZBEKIS0N RESPUBLIKASIOUY VA 0 ‘RTA MAXSUS 
TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI 
O'ZBEKISTON MILLIY UNIYERSITEH
Omonulla MADAYEV
0 ‘ZBEK XALQ OG‘ZAKI IJODI
Universitetlaming Filologiya va Jurnalistika hamda pedagogika 
institutlarining Til va adabiyot fakultetlari uchun 
o ‘quv qoilanma
Toshkent
«MUMTOZSO‘Z»
2010

---

823(5У)
М14
Madayev, Omonulla
0 ‘zbek xalq og‘zaki ijodi: universitetlaming Filologiya va 
Jumalistika hamda pedagogika institutlarining Til va adabiyot fakultetlari 
uchun o ‘quv qoilanma / O.Madayev; mas'ul muharrir H.Boltaboyev; 
0 ‘zR Oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi, Mirzo Ulug‘bek nomidagi 
0 ‘zbekiston Milliy universiteti. - T'.: MUMTOZ SO‘Z, 2010. - 228 b.
ББК 82.3(5У)
Mas 'ul muharrir:
Filologiya fanlari doktori, professor
HamiduUa BOLTABOYEV
Taqrizchilar:
Filologiya fanlari doktori, professor
Mamatqul Jo ‘rayev;
filologiya fanlari nomzodi
Abdumurod Tilavov
Mirzo Ulug'bek nomidagi 0 ‘zbekiston MiUiy universiteti 0 ‘zbek 
filologiyasi fakulteti Ilmiy kengashi tomonidan nashrga tavsiya etilgan 
(2010 yi) 30 sentyabr, 2-son bayonnoifla)
I S B N 978-9943-363-90-8 
\
<
v
^
© 
Omonulla MADAYEV, 2010
© 
«MUMTOZ SO‘Z», 2010

---

Muallifdan
Yurtimiz mustaqil respublika sifatida shakllanib rivoj topayotganiga 
20 yil bo‘lib qoldi. 0 ‘tgan muddat davomida xalq xo‘jaligining hamma 
sohalarida, shu jumladan, adabiyotshunoslikda ham keskin sifat 
o‘zgarishIari ro‘y berdi. Madaniyat, san’at, adabiyot, xalq ijodiga bo‘lgan 
munosabat davlat maqomi darajasiga ko‘tarildi. O ‘zbekiston radio va 
televideniyesi, gazeta, jumallarda millatimiz og‘zaki ijodi namunalari va 
ular haqidagi ma’lumotlar muntazam ravishda yoritilmoqda. Oliy o ‘quv 
yurtlarining filologiya va jumalistika fakultetlarida o ‘zbek xalq og'zaki 
ijodi kursi namunaviy dastur asosida o‘qitilmoqda. Mazkur dasturda 
asosiy e’tibor xalqimiz og‘zaki ijodi milliy qadriyatlarimizning tarkibiy 
qismi ekani, badiiy ijod ota-bobolarimizdan keyingi avlodga qoldirilgan 
ma’naviy meros ekani alohida ta’kidlanadi. Ammo o'tgan vaqt davomida 
“0 ‘zbek xalq og‘zaki ijodi” kursi bo‘yicha yangicha talqin qilingan, 
zamon ruhi singdirilgan darslik va hatto qo‘llanmaning yozilmagani 
achinarli hoi. Ana shu kamchilikni muayyan ravishda bartaraf qilish 
maqsadida mazkur qo'llanmani tayyorlashga jur’at qildik.
0 ‘zbek xalq og‘zaki ijodi asarlarini nashr qilish, ulaming tariximiz 
vs. ^ugungi kunimizdagi ahamiyatini anglashdagi ijobiy o ‘zgarishlar 
tashabtmskoii yurtboshimiz Islom Karimov bo‘ldi. 1990 yilda, hali mus- 
taqillik qo‘lga kiritilmasdan avval taqiqlangan Navro‘z bayrami umum- 
xalq tantanasi darajasida nishonlandi. Keyinchalik “Alpomish” dosto- 
nining 1000 yillik to‘yi tantana qilindi. 2008-yil “Ma’naviyat” nashriyoti
J
tomonidan e’lon qilingan “Yuksak ma’naviyat - yengilmas kuch” kito- 
b; ’ Ah unday deyiladi: “Ajdodlarimiz tafakkuri va dahosi bilan yaratil- 
tc$ io ' 
qadimiy toshyozuv va bitiklar, xalq og‘zaki ijodi namunalari dan 
minglab \k(Augungi kunda kutubxonalarimiz xazinasida saqlanayotgan ming- 
siyosat axia^ 0 ^y0zma*ar’ u^ar^a mujassamlashgan tarix, adabiyot, san’at, 
nomiya me’7 
tibbiyot, matematika, mineralogiya, kimyo, astro-
Ta norlik, dehqonchilik va boshqa sohalarga oid qimmatbaho 
4o&

---

asarlar bizning buyuk ma’naviy boyligimizdir”1. Muhimi, xalq ijodi, 
xususan, og'zaki ijod asarlari millat sifatidagi o'zbeklar tabiatining 
shakllanishidagi ahamiyatini yurtboshimiz moliiyat jihatdan yuksak 
baholaydi. Qo‘lingizdagi qo‘llanmada bu munosabat har bir mavzu 
bayonida o ‘z ifodasini topdi.
Shuningdek, qo‘llaxunani tayyorlashda, avvalo, hozirgi Mirzo 
Ulug‘bek nomidagi 0 ‘zbekiston Milliy universiteti 0 ‘zbek filologiyasi, 
Jumalistika fakultetida 40 yildan ortiq muddat davomida “0 ‘zbek xalq 
og‘zaki ijodi”, “Ommaviy axborot vositalari va o ‘zbek xalq og‘zaki ijodi” 
fanidan o ‘qigan ma’ruzalarimiz, o'tkazgan amaliy va laboratoriya mash- 
g‘ulotlari, yaqin 50 yil davomida talabalarimiz ishtirokida tashkil etilgan 
folklor ekspeditsiyalari natijalari, 0 ‘zbek xalq og‘zaki ijodidan nashr 
ettirilgan avvalgi darsliklardagi bugungi kunda o ‘z qadrini yo‘qotmagan 
fikr-mulohazalar, taniqli olimlarimizdan H.Zarifov, M.Afzalov, M.Alaviya, 
Z.Husainova, J.Qobulniyozov, M.Saidov, T.Mirzayev, K.Imomov, 
M.Murodov, B.Sarimsoqov, O.Safarov, A.Musaqulov, M.Jo'rayev, 
U.Jumanazarov, Sh.Turdimov, J.Eshonqul va boshqa taniqli folklor- 
shunos olimlar tomonidan bildirilgan ilmiy qaydlar asos bo‘ldi.
Muallif qo‘llanmaning vujudga kelishida o'zining qimmatli masla- 
hatlarini ayamagan mutaxassis kasbdoshlariga o ‘zining samimiy minnat- 
dorchiligini izhor etadi.