B. M. Tojiboyev, D. A. Alijanov chorvachilikda ozuqa tayyorlash va

3.5. Ozuqa materiallarini tozalash
Konsentratsiyalangan, aralash va shirali ozuqalar tayyorlash 
texnologiyasiga muvofiq, dastlab mahsulotlar oldindan begona 
jismlardan tozalanadi. Tuganak ildizmevalarni undan tashqari 
kichik iflosliklaridan ajratish uchun yuviladi.
Konsentratsiyalangan ozuqalarni tozalashda elak, havoli 
elak, magnit va elektromagnit separatorlardan foydalaniladi.
Donlarni tozalash separatorlariga quyidagi talablar qo‘yiladi:
•
dondan begona jismlarning kamida 60 %ni ajratish;
•
tozalangan donda katta begona jismlar yo‘q bo‘lishi, ajra-
tilgan iflosliklarda esa don bo‘lmasligi kerak;
• 
kichik va yengil iflosliklarning umumiy massasidagi don 
miqdori 2 % dan oshmasligi kerak.
Elakli separatorlar. 
Elakli separatorlarda donlar kengligi 
va qalinligi bilan farq qiladigan begona o‘tlarning urug‘lari va 
boshqa jismlardan tozalanadi. Asosiy ishchi qismi dumoloq 
yoki cho‘ziq teshikli elaklar tizimidan tuzilgan bo‘lib, ular ilga-
rilanma-qaytma harakatlanadi. Hozirgi kunda ishlab chiqarilay-
otgan elakli separatorlar (ZSM tipidagi) 4 ta modifikatsiyaga 
ega va ular ish unumdorligi bo‘yicha bir-biridan farq qiladi. Ish 
unumdorligi 1,5-10 t/soat oralig‘ida o‘zgaradi.
Havoli-elakli separatorlar. 
Bu xildagi separatorlar donni 
begona jismlardan kengligi, qalinligi va aerodinamik xususi-
yatlarining farqi hisobiga tozalaydi. Ular ZSM elakli separa-
torlarga o‘xshash 4 ta turdagi qabul qilish, navlash, to‘kish va 
elash elaklaridan tuzilgan bo‘lib, tozalanayotgan donni shakli 
va o‘lchamlariga qarab ajratadi.
ZSM tipidagi separatorlarda qo‘shimcha ventilyator va pnev-
matik elash kanali qo‘llaniladi. Bunday separatorlar 4 ta modi-
fikatsiyada chiqariladi, ular 2,5 dan 10 t/soat gacha o‘zgarib 
turadigan ish unumdorligi bilan farq qiladi.

---

26