Microsoft Word педагогика тарихы кейинги вартант


 Axmed Yugnakiydiń «Hibbat-ul-haqayıq» shı



Download 2,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/164
Sana20.07.2022
Hajmi2,14 Mb.
#825353
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   164
Bog'liq
Alewov O, Pazilov A. h.t.b. Pedagogika tariyxi

3.9.. Axmed Yugnakiydiń «Hibbat-ul-haqayıq» shı
ǵ
armasında
ǵ
ı 
didaktikalıq kóz-qaraslar 
Axmet Yugnakiydiń ómiri hám xızmetleri haqqında
ǵ
ı ma
ǵ
lıwmatlar júdá 
kem. Al, házirgi aytılajaq ma
ǵ
lıwmatlar onıń shı
ǵ
armalarınan alın
ǵ
an. 
Axmed Yugnakiy Qaraxaniyler dáwiriniń ataqlı shayırı, oyshılı, patshalardıń 
jámiyetti basqarıw, xalıqtı táyrbiyalap uslap turıw jolları haqqında «Xibbatul-
Xaqayiq» («Xaqıyqatlıq-sıylı
ǵ
ı») atlı kitap jaz
ǵ
an ullı alım.
Axmed Yugnakiy Samarqand walayatınıń Yugnaq qalasında tuwıl
ǵ
an. Ol 
tuwhma soqır bolıp dúńya
ǵ
a keliwine qaramastan ótkir zeyinli, dıqqatı, yadı kúshli 
bol
ǵ
an. Onıń «Xibbatul –haqayıq» shı
ǵ
arması ózine tán ózgeshelikleri mol 
pedagogikalıq miynet. Bul shı
ǵ
armanıń bizge deyin bes nusqası jetip kelgen bolıp, 
olardıń úshewi tolıq saqlan
ǵ
an, ekewiniń ayırım bólimleri 
ǵ
ana qol
ǵ
a kirgizilgen.
Yugnakiydiń shı
ǵ
armaları 1915-1916 hám 1925 jıllarda Stambul qalasında
Najib Osim tárepinen basıp shı
ǵ
arıl
ǵ
an. “Hibbat ul-haqayıq” shı
ǵ
armasınıń 
joqarı dárejede kórkem, filologiyalıq hám pedagogikalıq jaqtan áhmiyeti ullı 
bol
ǵ
anlı
ǵ
ı sebepli onı qayta basıp shı
ǵ
arıw
ǵ
a barqulla zárúrlik tuwılıp kelgen. Usı 
zárúrlik sebepli 1971-1972 jıllarda K.Mahmudovtıń miynetleriniń natiyjesinde 
Tashkent qalasında, 1980 jılı Pekinde hám 1984 jılı Alma atada basıp shı
ǵ
arıl
ǵ
an. 
Shı
ǵ
arma 14 baptan ibarat bolıp, ózinde 256 taqmaqtı hám 512 úzindini
qamtıydı.


Shı
ǵ
armanıń tolıq nusqaları Gerat hám Stambulda XV-XVI ásirlerde 
kóshirilgen bolıp, sońnan Stambul nusqası 1480-jılı kóshirilgen. «Xibbatul-
haqayıq»tın tolıq nusqaları túrkiya kitapxanalarında, al ayrım bólimlerinen ibarat 
bir nusqası Berlinde saqlanadı.
Shı
ǵ
arma 256-bet 512-misradan ibarat. Kitapta shayır: «Atım shayır Axmed, 
sózim pándiw násiuat, adep beriwden ibarat» dep keltiredi. Kitapta sol dáwirdegi 
filosofiyalıq, jámiyetlik, siyasıy, diniy ádep-ikramlıq túsinikleri, ekonomikalıq 
qatnasıqlardı tártipke salıwdi maqset etedi.
Bul máselelerdi ol belgili dárejede pantenizm, sufizm táliymatına súyenip 
sheshiw ge umtıl
ǵ
an. Shayırdıń pikirinshe jámiyettiń jaqsı yaki buzıq islerge 
beyim bolıwına adamlardıń ózleri ayıplı. Adamlar jaratılısı ja
ǵ
ınan birdey, biraq 
olardıń bir-birinen parqı, olardı qáliplestirgen tálim tárbiyadan dep túsindiredi.
Insandı tárbiya kámal
ǵ
a keltirip jetilistiredi. Tárbiya izbe-iz júrgizilgende 
ǵ
ana nátiyjege erisiledi. Tárbiyanıń ba
ǵ
darı oqıw, ilimge qızıqtırıw, ilimdi 
rawajlandırıw. Mámleket basshısınıń baqlawı astında bolıwı zárúr. Bilimli adamlar 
ádep-ikramlı boladı dep Xibbatul haqayıq shı
ǵ
armasında hár tárepleme kamal
ǵ

kelgen insandı qáliplestiriwdiń ózine tán sistemasın jaratadı.
Shayır bul shı
ǵ
armasında insandı kámal
ǵ
a keltiriwdiń eń áhmiyetli hám 
tiykar
ǵ
ı ólshemleriniń biri sıpatında insannıń bilimge iye bolıwı ya
ǵ
nıy o
ǵ
an aqıl 
tárbiyasın beriw kerek dep túsindiredi. Axmed Yugnakiy óz kitabında bayanla
ǵ
an 
bul tálim-tárbiyalıq táliymatın, el ishinde orın al
ǵ
an basqa da tálim-tárbiyalıq 
pikirler menen salıstırıp, qay jaqsısın qabıl etiw kerekligin usınıs etedi.
Onıń bul pikirleri jaslar tárbiyasında qollanatılatu
ǵ
ın táriyalıq printsiplerdiń 
salıstırmalı bolıwın, onıń eń jaqsı túrlerin saylap alıw zárúrligin, sonday-aq, 
jámiyette tárbiya mazmunı aldın
ǵ
ı qatarda
ǵ
ı jetekshi pikirler menen tolısıp 
otıratugınlıgı túsindiriledi.

Download 2,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   164




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish