Шөлкемлестириў илажлары

§4. Жерге жалғағыш қойыў. Ўлыўма талап. 
156. Ток өткериўши бөлекшелерге жерге жалғағыш қойыў тиккелей кернеўлик жоқлығы 
тексерилгеннен соң əмелге асырылыўы тийис.
157. Көшпели жерге жалғағышты қурылмаға жалғаў тийис, ал кейин кернеўлик жоқлығы 
тексерилгеннен соң ток өткериўши бөлекшелерге қойылыўы керек.
Көшпели жерге жалғағышты алыў тескери тəрептен, дəслеп ток өткериўши бөлек-шелерден 
алынып, соңынан жерге жалғағыш қурылмадан жаздырылыўы тийис.
158. 1000 В жоқары электр үскенелеринде көшпели жерге жалғағышларды қойыў ҳəм алыў 
диэлектрик қолғапта изоляцияланған штанганы қолланған ҳалда отынланыўы тийис. 
Көшпели жерге жалғағыш зажимлерин қатырыў сол штанга ямаса диэлектрик қолғап кийген 
қолларда орынланыўы тийис.
159. Жерге жалғағыш ушын, сол мақсетлер ушын арналмаған өткизгишлерден пайдаланыў 
қадаған етиледи, тек ғана ҳəрекеттеги қағыйданың 227-бəндиндеги жағдайлардан басқа 
жағдайларда.
§5. Электр станция ҳәм жәрдемши станция 
электр үскенелерине жерге жалғағыш қойыў. 
160. 1000 В жоқары электр үскенелеринде, жумыс бөлимшелеринде кернеўлик берилиўи мүмкин 
болған ҳəмме тəреплер өширилиўи ҳəм ток өткериўши бөлекшелер жерге жалғаныўы тийис, 
тек ғана жумыс ислеў ушын өширилген жыйнамалы шиннен басқа жағдайларда ток усындай 
жағдайларда бир жерге жалғағыш қойыўдың өзи жеткиликли.
Линия разъединителинен өширилген жумысларда ҳаўа линиясы тəрепинен сым 
түсер-ликлерге, разъединительде жерге жалғаўшы пышақлардың барлығынан қаттый нəзер, 
разъединительдиң ҳəректине кесент етилмейтуғын ҳалда қосымша жерге жалғағыш 
қойылыўы тийис.
161. Жерге жалғағыш, ток өткериўши бөлекшелер, кернеўлик астындағы ток өткериўши 
бөлекшелер көринерлик үзик етип бөлеклениўи тийис. Қойылған жерге жалғағышлар 
тиккелей соларда жумыс алып барылып атырған ток өткериўши бөлекшелерден, өширилген 
выклюючатель, разъединитель, отделитель ямаса күш өширгиши, алынған сақлағыш алынып 
тасланған шина ямаса сымлар арқалы бөлеклениўи тийис.
Тиккелей жумыс орнында ток өткериўши бөлекшелерге қосымша жерге жалғағыш, 
егерде бөлекшелер кернеўлик түсиўи астында қалыўы мүмкин жағдайда қойылады.
162. Көшпели жерге жалғағыш краскадан тазаланған ток өткериўши бөлекшелерге жалғаныўы 
тийис.
163. 1000 В дейинги электр үскенелеринде бөлистириў үскенеси жыйналмалы шиналарда жумыс 
ислегенде шит, жыйналмалардан, шиналардан кернеўлик алыныўы ҳəм шиналар 
(изоляцияланған сымлардан орынланған, шиналардан басқа жағдайларда) жерге жалғаныўы 
тийис. Бул бөлистириў үскенелери жалғамлары, шитлер, жыйналмалардың ҳəм соларға 
жалғанған электр үскенелерин жерге жалғаў мүмкиншилиги ҳəм зəрүрлиги наряд, бийлик 
бериўши белгилейди.
164. Орынланып атырған жумыс характери бойынша талап етилген жағдайларда жумыс орнын 
таярлаған ўақытта қойылған жерге жалғағышларды қысқа ўақытқа алыў рухсат етиледи 
(изоляция қарсылығын өлшеў).
Ўақытша алыў ҳəм жерге жалғағышты қайта қойыўды нəўбетши ямаса тез-ара оңлаў 
исшиси яки наряд бериўшиниң көрсетпеси бойынша жумыс алып барыўшы орынлайды.

---

25
Жерге жалғағышты ўақытша алып турыўға рухсатнама ҳəм бул операцияны жумыс алып 
барыўшы тəрепинен орынланыўы нарядтың бөлек көрсетпеси қатарына киргизи-лиўи ҳəм 
қай жерде, қандай мақсет ушын жерге жалғағыш алынып турыўы ҳаққында жазыўлар 
киргизилиўи тийис.
165. Конструкцияда жерге жалғағыш қойыўға қəўипли ямаса қойыў мүмкиншилиги жоқ электр 
үскенелерде (бөлистириў ящиклери, бөлистириў үскенеси комплектиниң белгили бир 
типлери, жалғамлардағы фазалардың жайласыўы, вертикаль жайласқанда) жумыс орны 
таярланғанда жерге жалғағыш қоймаўға рухсат етиледи.
Жерге жалғағыш орнына разъединитель пышақларына диэлектрик қолғап ямаса 
ком-мутация аппаратлары контактлери аралығына изоляциялаўшы накладкалар орнаты-лады.
166. 1000 В дейинги электр үскенелеринде жерге жалғағышты қойыў ҳəм алыў операциясы
III-топарға ийе бир нəўбетши ямаса тез-ара оңлаў исшисине орнатыўга рухсат етиледи.
167. 1000 В жоқары электр үскенелеринде:
көшпели жерге жалғағышты орынлаўды еки исши əмелге асырыўы тийис, биреўи 
IV-топарға ийе нəўбетши ямаса тез-ара оңлаў исшисине, екиншиси III-топарға ийе болыўы 
тийис. III-топарға ийе исши оңлаўшы исшилерден, ал тутыныўшы жалғамларында жерге 
жалғағыш қойғанда - тутыныўшы исшиси болыўы мүмкин. Узакта жайласқан жəрдемши 
станция диспетчери ямаса административ-техник исшиниң рухсаты менен тийкарғы схемада 
жерге жалғағыш қойыў ушын екинши исши етип III-топарға ийе тутыныўшы исшиси жалып 
етилиўи мүмкин;
жерге жалғаўшы пышақларды қосыўды IV-топарға ийе нəубетши ямаса тез-ара оңлаў 
исшиси əмелге асырады
жерге жалғаўшы пышақларды ҳəм жерге жалғағышты алыўды III-топарға ийе бир нəўбетши 
яки тез-ара оңлаў исшиси əмелге асырады.