Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
53
biri oq, biri qoradur, — dedilar. 
Payg‘ambarimizdan bu xabarni onglab turgan kishilar shoshilinch ravishda karvonni 
qarshi olish uchun shahar tashqarisiga qarab jo‘nadilar. Shu chog‘da bir kishi: «Mana, 
kun chiqdi», yana birlari: «Mana, karvon keldi», dedi. Qarasalar, qofila qorasi yiroqdin 
ko‘rinmish edi. Makka mushriklari karvonga yetishlari hamon, alarning birinchi qilgan 
ishlari Payg‘ambarimizning bergan xabarlarini tekshirish bo‘ldi. Qarasalar, aytganlaridek, 
hamma so‘zlari to‘ppa-to‘g‘ri chiqdi. Karvon haqida keltirgan xabarlaridan hech 
qanchalik xilof topmadilar. Payg‘ambarimiz deganlaridek, eng oldida qora bo‘z tuya 
ustida somon tiqqan oq-qora qoplari bilan kelmoqda edi. Endi shu qadar qudrat 
ko‘rsatish bilan ulug‘ mo’jizalarni ko‘zlari bilan ko‘rib tursalar ham, yana haqiqatga 
egilmadilar. «Hoy, Muhammadga so‘z yo‘q, shunchalik ko‘z bog‘lovchi sehrchilikni kimdin 
o‘rganmish ekan?», deb ilgarigidan ham ortiqroq dushmanliklari kuchaydi. 
Yana shu Me’roj kechasi ertalab Jabroil alayhissalom kelib, besh namozning vaqtlarini, 
rakatlarini, namoz o‘qish tartiblarini Payg‘ambarimizga o‘rgatdilar. Namoz farz bo‘lishidin 
burun erta-kech ikki rakatdin, to‘rt rakat namoz o‘qir edilar. Bu esa Ibrohim 
alayhissalomning namozlari edi. Buni birovdan ko‘rmasdin, hech kimdin o‘rganmasdin, 
Allohning ilhomi ila o‘qib yurgan edilar. Endi bu ulug‘ mo‘jiza — Me’roj voqeasi o‘tgandin 
keyin, Quraysh qabilasidin Payg‘ambarimiz umidlari uzildi. 
QURAYSHDAN BOSHQA QABILALARNI ISLOMGA DA’VAT QILISH
Qurayshning Islomga kirishlaridin Payg‘ambarimizning umidlari uzilib, ulardan boshqa 
arab qabilalarini dinga da’vat qilmoqchi bo‘ldilar. Makka atroflarida Ukoz, Mijanna, 
Zulmajoz degan joylarda har yili bir vaqt bozor mavsumlari bo‘lar edi. Arab qabilalari 
atrof-javonibdin yig‘ilishib kelib, shu bozorlarda savdo-sotiq qilishur edilar. Bu joylar 
arab shoirlari va xatiblar uchun bir musobaqa maydoni edi. Alarning shoirlari bu o‘rinda 
yig‘ilgan ko‘pchilik xalq oldida tayyorlangan she’rlarini o‘qishib, o‘z shoirlik quvvatlarini 
sinashur edilar. Ba’zan bir qabila shoiri o‘z qabilasini ortiqcha maqtab, boshqalarni 
kamsitganlikdan, nomus talashib, oralari buzilur edi. Shuning natijasida urush boshlanib, 
dahshatlik qirg‘inlar bo‘lib, hisobsiz qonlar to‘kilur edi. Haj mavsumidin boshqa kunlari 
shu joylarga xalq ko‘p yig‘ilganlikdan Payg‘ambarimiz alarni dinga da’vat qilish qasdida 
shu yerlarga keldilar. Har qaysi qabila ustiga kelib: 
— Ey bani falon, sizlardin meni taniguvchilar bor bo‘lsa, yoki yo‘q bo‘lsa, bilinglarkim, 
Quraysh qabilasidin chiqqan Abdulloh o‘g‘li Muhammaddurman. Alloh taolo meni yer usti 
insonlariga Payg‘ambar qilib yubordi. Allohning amri ila, o‘zi xohlagan Islom dinini 
sizlarga kelturdim. Bu din esa haq, to‘g‘ri dindur. Ham yorug‘ — yumshoq yo‘ldur. Bu 
kundin boshlab, Alloh oldida Islomdin o‘zga hech bir din qabul qilinmas. Alloh taolo o‘zi 
endirgan kitob — Qur’on hukmini butun xalqqa yetkuzmak uchun meni vakil qildi. O‘z 
qavmim Quraysh qabilasi iymon keltirmay, bu ishga to‘sqinlik qildilar. Endi sizlarni shu 
haq dinga da’vat qilgani keldim. Agar aytmish so‘zlarimni inobatga olib, iymon keltirur 
bo‘lsangiz, sizlarga ulug‘ saodatdur va ham sizlarning ionat (ko‘mak) va himoyatlaringiz 
ostida Rabbimning buyruqlarini barcha bandalariga yetkazur edim, — dedilar. 
Bu qabilalardin ba’zilari esa qo‘pollik ila uyatlik so‘zlarni qilishur edi. Shundoq qilib, 
Payg‘ambarimiz Islom yo‘lida har qancha aziyat ko‘rib, xorlik tortsalar ham unga sabr 
qildilar. Chunki bu haqda: 
«Fasbir kama sabara ulul azmi minar-rusuli», ya’ni «Ey Muhammad, o‘tgan ulug‘ 
payg‘ambarlar sabr qildilar, alardek sen ham sabr qil», degan Allohdin amr kelgan edi. 
Lekin o‘tgan payg‘ambarlardin hech birlari bizning Payg‘ambarimizchalik din yo‘lida 
ozoru kulfat ko‘rmagan edilar. Ularning har qaysilari o‘z darajalariga loyiq sabr-sabot 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy