Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
185
chidayolmay: 
— Ey Urva, shu so‘zingga sen Lot butingning tillig‘ini tishlabsan. Bizlar Rasulullohni 
dushmanga qoldirib qochmaymiz, dedilar. 
Bu so‘z ersa arablar ichida eng og‘ir so‘kishdir. Chunki Toyif ahli Saqif qabilasi xotin 
suratidagi Lot nomlik butga topinur edi. Shul butni xotin o‘rnida ko‘rib, aning andomini 
tishlatib qo‘ydi. 
Shuning bilan o‘z dinida qandoq qattiq turganini va o‘limdan qochish mo‘minlarga 
mumkin emasligini bildirdi. Rasululloh oldilarida bu kabi uyat bo‘lg‘udek so‘z hazrati Abu 
Bakr Siddiq kabi ulug‘ zot og‘zidan chiqishi to‘g‘ri emas edi. Shunday bo‘lsa ham, 
dushmanni sindirishda qondurg‘udek so‘z bo‘lganlikdan Rasululloh bu so‘zni og‘ir 
olmadilar. Yo‘q esa, odatlaricha shunday so‘zni aytgan kishiga tanbeh berur edilar. 
Quraysh elchisi Urva Saqif qabilasining raisi bo‘lgani uchun yuqorigi so‘z unga qattiq 
tegdi. Anda Urva: 
— YO Muhammad, menga shundoq og‘ir so‘z aytguvchi kimdur? — deb so‘radi. 
— Abu Qahofa o‘g‘li Abu Bakrdur, — dedilar. 
Anda Urva aytdi: 
— Ey Abu Bakr, menim haqqimda sening bir yaxshilik qilganing bor edi. Shu kungacha 
men uni qaytarolmagan edim, u qilgan yaxshiliging hozir yodimga tushdi. Shuning 
uchun g‘azabimni yutdim. Yo‘q esa, sening bu yomon so‘zingga undan ham yomonroq 
so‘z topib qaytarmoqchi edim. O‘shal qilgan yaxshiligingga bu aytgan og‘ir so‘zingni 
ko‘tardim, — dedi. 
Hazrati Abu Bakr Siddiqning unga qilgan yaxshiliklari ersa, Islomdan ilgari, johiliyat 
zamonida Urva bo‘yniga xun to‘lash tushgan edi. U zamon odaticha bir kishi xuniga yuz 
tuya to‘lamak lozim edi. Urva esa muni to‘lamakdin ojiz edi. Quraysh kattalaridan 
yordam so‘rab keldi. Ularning har qaysilari yordamga bitta-ikkitadan tuya berdilar. 
Ammo Abu Bakr Siddiq unga o‘nta katta tuya yordam qilgan edi. Shu yaxshilikni esiga 
olib qarshi so‘z qaytarmaganini aytdi. 
So‘ngra Rasululloh aytdilar: 
— Ey Urva, bizlar bu joyga urushmoq uchun kelmadik, balki umra niyati bilan 
Baytullohning ziyorat qilgani keldik. Endigi so‘zimiz, Quraysh xalqi bizni bu ishdan 
to‘smasinlar. Umra ibodatini o‘tab, Ka’batullohni ziyorat qilganimizdan keyin o‘z 
yerimizga qaytamiz. Mundin boshqa hech qanday maqsadimiz yo‘qdur. 
Urva bu so‘zni anglagach, Rasulullohning o‘zga g‘arazlari yo‘qligini bildi. Shu bilan 
boshqa so‘zga o‘tmay, Quraysh qavmi oldiga kelib: 
— Ey Quraysh xalqi, men ersam o‘z vazifamni ado qilib, topshiriqlaringizni Muhammadga 
yetkazdim. Eron shohi Kisroni, Rum podshohi Qaysarni, Habash podshosi Najoshiyni 
shon-shavkatlik hollarida ham ko‘rgan edim. Lekin ulardan hech birovining qadrini xalq 
oldida Muhammadning qadridek ulug‘ ko‘rmadim. Uning atrofini o‘ragan jonfidolari ersa, 
Muhammad o‘zi bu yoqda tursin, bir tola tukini dushmanga bermaslariga ko‘zim yetdi. 
Shundoqki, uning oldida ular qattiq qichqirmagaylar, so‘zlarin ersa, ko‘z tikib quloq 
solgaylar. Tahorat chog‘ida oyoq-qo‘liga suv quymoqni ulug‘ sharaf bilgaylar. Andin 
oshgan suvni yuz-qo‘llariga surtishib talashgaylar, tupurdi ersa, aning tupurigini ham 
yerga tushirmagaylar. 
Ey Quraysh xalqi, men sizlarga tilakdoshdirman. Muhammad so‘ragan ishini beraylik, 
mundoq kishilarga urush ochmoqdan saqlanaylik, chunki bu urushda yengilib qolishdan 
qo‘rqadurman, — dedi. 
Muning so‘zini Quraysh qavmi dag‘i qabul qilmay: 
— «Muhammad bu yilcha qaytsin, kelasi yil kelur ersa, ani to‘smag‘aymiz», dedilar. 
Urva ko‘rdikim, aning so‘zi qabul bo‘lmadi. Shundan ko‘ngli olinib, o‘ziga qarashlik bir 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy