Leksikologiya bilib oling. Leksikologiya

 
ANTONIMLAR 
 
Bilib oling.
 Qarama-qarshi ma´noli so´zlar 
antonim so´zlar deyiladi
. 
Ular zid ma´noli so´zlar
 
deb 
ham yuritiladi.
 Masalan: 
baland - past, yangi - eski, kecha - kunduz
kabi. 

---

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
91 965 55 99 
Esda tuting. Antonim so´zlar
 
birgalikda qo´llanib, yangi so´z hosil qilishi mumkin.
 Masalan: 
yosh-
u qari — barcha, achchiq-chuchuk — ovqat turi, uzoq-yaqindan — hamma yoqdan. 
 
Topshiriq. Matnni o´qing, ajratilgan so´zlarga diqqat qiling. Ra´noxonning ishini yangilik deb 
bo´ladimi? 
Yosh qizaloq Ra´noxonning keksayib qolgan buvisi bor. Gullarni juda yaxshi ko´radi. Bir kuni 
Ra´noxon qarasa, buvisi og´ir paqir ko´tarib, gullarga suv quyib yuribdi. Notekis pushtada baland-
past o´sgan gullarning biriga ko´p, biriga oz suv tushyapti. Uning xayoliga bir fikr kelib qoldi. 
Paqirchasini olib chiqib, tagini mix bilan qator teshdi va o´zi gullarga suv quya boshladi. 
Yengilgina paqirchadan gullarga endi bir tekis suv tusha boshladi. Buvisi uning boshini silab: 
“O´zimning aqlli qizimdan aylanay”, deb qo´ydi.
(“Qiziqarli hikoyalar” kitobidan)
 
273-mashq. Sinfingizni maktabning eng ilg´or sinfiga aylantirish bo´yicha bironta tashabbus bilan 
chiqqanmisiz? Bu haqda fikr bildiring va unda 
ilg´or-qoloq, oldingi- hozirgi, tez-sekin, o´tmish - 
kelajak, salbiy- ijobiy
 
kabi so´zlardan foydalaning. 
274-mashq. Quyidagi maqollarni o´qing va davomida kelgan savollarga javoblar yozing. Antonim 
so‘zlarni toping. 
G´ayrati bor kishining, unumi bor ishining. Agar u dangasa, g´ayratsiz bo´lsa-chi? 2. Oy tunda 
kerak, aql - kunda. Agar uning o´zi aqlsiz bo´lsa-chi? 3. Yomon kelsa - buzar, yaxshi kelsa - tuzar. 
Har ikkalasi ham kelmasa-chi? 4. To´g´ri boshni egri qilich kesmas. Boshning o´zi qing´ir bo´lsa-
chi?